Retrograd ejakülasyon, meninin orgazm sırasında penisten dışarı atılmak yerine geriye doğru mesaneye kaçması durumudur. Bu, mesanenin tabanındaki kasların düzgün çalışmaması nedeniyle meydana gelir; böylece meni, üretradan dışarı çıkmak yerine mesaneye akar. Bu durum erkek infertilitesine yol açabilir, çünkü sperm kadın üreme yoluna ulaşamaz. Tedavi seçenekleri, temel nedene bağlı olarak değişir.

Retrograd ejakülasyon nedir, ne demektir?

Retrograd ejakülasyon (meninin geriye, mesaneye kaçması), meninin orgazm sırasında penisten dışarı atılmak yerine geriye doğru mesaneye akması durumudur. Normalde, orgazm sırasında mesane boynundaki kaslar meninin mesaneye girmesini önlemek için kasılır ve kapanır. Bunun sonucu meni üretradan dışarı atılır. Ancak, geriye ejakülasyonda bu kaslar düzgün çalışmaz, bu da meninin yanlış yola, yani mesaneye gitmesine neden olur. Kuru ejakülasyon olarak ta bilinir. Orgazm olunur, fakat meni dışarı çıkmaz.

Retrograd ejacülasyonun nedenleri nelerdir?

Retrograd ejakülasyon, ejakülasyon sürecinde rol oynayan kasları ve sinirleri etkileyen çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir. Yaygın nedenler şunlardır:

• Ameliyatlar: Prostat, mesane veya üretra ile ilgili işlemler, ejakülasyonu kontrol eden kaslar veya sinirleri zarar verebilir ve bu da geriye ejakülasyona yol açabilir. Bu, prostat ameliyatlarından (örneğin, transüretral prostat rezeksiyonu veya TURP) veya mesane boynu ameliyatlarından sonra yaygındır.
• İlaçlar: Bazı ilaçlar, mesane boynundaki kasların normal işlevini bozabilir. Bu ilaçlar arasında yüksek tansiyon, büyümüş prostat (iyi huylu prostat hiperplazisi, BPH) ve depresyon tedavisinde kullanılan ilaçlar bulunur. Yaygın örnekler arasında alfa-blokerler, antidepresanlar ve antipsikotikler bulunur.
• Diyabet: Uzun süreli diyabet, mesane ve üreme organlarındaki kasları kontrol eden sinirleri zarar verebilir, bu da geriye ejakülasyona yol açabilir. Bu durum, yüksek kan şekeri seviyelerinin sinirlere zamanla zarar verdiği diyabetik nöropati nedeniyle meydana gelir.
• Sinir Hasarı: Omurilik veya mesane ve üreme sistemini kontrol eden sinirlerde meydana gelen herhangi bir durum veya yaralanma retrograd ejakülasyona yol açabilir. Bu, omurilik yaralanmaları, multipl skleroz veya diğer nörolojik bozuklukları içerebilir.
• Doğuştan Gelen Anomaliler: Bazı erkekler, mesane boynu veya üretrada doğuştan yapısal anomaliye sahip olabilir ve bu durum geriye ejakülasyona neden olabilir.
• Radyasyon Tedavisi: Pelvik bölgede (örneğin prostat veya mesane kanseri) yapılan radyasyon tedavisi, ejakülasyon sürecinde rol oynayan sinirleri ve kasları zarar verebilir.

Tanı

Geriye (retrograd) ejakülasyonun tanısı, tıbbi geçmişin gözden geçirilmesi, fiziksel muayene ve durumu doğrulamak için belirli testlerin kombinasyonunu içerir. Tipik olarak tanı şu şekilde konulur:

• Tıbbi Geçmiş: Doktor, ejakülasyon sırasında meni miktarı, ejakülasyondaki değişiklikler ve orgazmdan sonra bulanık idrar varlığı gibi semptomları sorar. Prostat veya mesane ile ilgili önceki ameliyatlar ve mevcut ilaçlar gözden geçirilir, çünkü bunlar katkıda bulunan faktörler olabilir.
• Fiziksel Muayene: Özellikle genital bölgenin fiziksel muayenesi, yapısal anormallikler veya sinir hasarı belirtilerini kontrol etmek için yapılabilir.
• İdrar Analizi (Ejakülasyon Sonrası İdrar Analizi): Bu, geriye ejakülasyon için en kesin testtir. Ejakülasyondan sonra, hastadan bir idrar örneği vermesi istenir. İdrar, sperm varlığı açısından analiz edilir. Eğer idrarda anlamlı miktarda sperm bulunursa, bu meninin mesaneye girdiğini gösterir.
• Ek Testler: Tanı belirsizse veya altta yatan durumlar hakkında endişeler varsa, mesanenin ve üretranın nasıl çalıştığını değerlendiren ürodinamik çalışmalar veya görüntüleme çalışmaları (örneğin, ultrason) gibi ek testler yapılabilir.
• Nörolojik Değerlendirme: Diyabet veya omurilik yaralanması gibi nörolojik bir neden şüpheleniliyorsa, daha detaylı bir nörolojik muayene yapılabilir.

Bu yaklaşımların kombinasyonu, doktorun geriye ejakülasyon tanısını doğrulamasına ve temel nedeni belirlemesine yardımcı olur.

Tedavi

Retrograd ejakülasyonun tedavisi, temel nedene ve hastanın doğurganlık isteğine bağlıdır. İşte yaygın tedavi yaklaşımları:

• Kullanılan ilaçlara bağlı ise:
  • İlaçları Değiştirilmesi veya kesilmesi: Eğer geriye ejakülasyon bir ilaçtan (örneğin alfa-blokerler veya bazı antidepresanlar) kaynaklanıyorsa, doktorunuz dozajı ayarlayabilir, farklı bir ilaca geçiş yapabilir veya ilacı kesebilir.
• İlaç tedavisi:
  • Sempatomimetik İlaçlar: Pseudoefedrin, efedrin veya imipramin gibi ilaçlar, mesane boynu kaslarını güçlendirmek ve meniğin mesaneye akmasını önlemek için reçete edilebilir. Bu ilaçlar, mesane boynunu kontrol eden kasları uyararak ejakülasyon sırasında doğru şekilde kapanmalarına yardımcı olur.
• Cerrahi Tedavi:
  • Düzeltici Ameliyat: Eğer geriye ejakülasyon yapısal sorunlar veya önceki ameliyatlardan kaynaklanıyorsa, sorun düzeltici cerrahi seçenekler değerlendirilebilir, özellikle doğurganlık önemli bir endişe ise.
• Yardımcı Üreme Teknikleri (ART):
  • Sperm Toplama: Retrograd ejakülasyonu olan ve çocuk sahibi olmak isteyen erkekler için sperm, ejakülasyondan sonra idrardan alınabilir ve intrauterin inseminasyon (IUI) veya tüp bebek (IVF) gibi yardımcı üreme tekniklerinde kullanılabilir.
  • IVF veya ICSI: Tüp bebek (IVF) veya intrasitoplazmik sperm enjeksiyonu (ICSI) kullanılarak gebelik elde edilebilir, ejakülasyon sonrası idrardan toplanan sperm kullanılarak yapılır.
• Yaşam Tarzı Değişiklikleri:
  • Altta Yatan Durumların Yönetimi: Diyabet gibi durumlar için kan şekeri seviyelerinin kontrol edilmesi ve genel sağlığın yönetilmesi, durumu iyileştirmeye yardımcı olabilir. Düzenli egzersiz ve sağlıklı bir diyet gibi yaşam tarzı değişiklikleri de sinir fonksiyonunu ve genel üreme sağlığını destekleyebilir.
• Davranışsal Terapi: Eğer retrograd ejakülasyon psikolojik faktörler veya anksiyete ile ilişkiliyse, danışmanlık veya davranışsal terapi önerilebilir.
• Gözlem-takip: Retrograd ejakülasyon rahatsızlık yaratmıyorsa ve doğurganlık bir endişe değilse, tedavi gerekli olmayabilir. Durum genellikle zararsızdır ve yaşam kalitesi veya doğurganlık etkilenmedikçe müdahale gerektirmez.

Tedavi, bireyin sağlığı, durumun nedeni ve doğurganlık hedeflerine göre kişiselleştirilir. En uygun yaklaşımı belirlemek için bir ürolog ile danışmak önemlidir.

Özet

Retrograd ejakülasyon, meninin ejakülasyon sırasında geriye doğru mesaneye akması durumudur. Farklı nedenlerden kaynaklanabilir. Tanı genellikle tıbbi geçmişin gözden geçirilmesi ve ejakülasyon sonrası idrar analizini içerir. Tedavi seçenekleri arasında ilaçların ayarlanması, mesane kaslarını güçlendiren ilaçların reçete edilmesi veya çocuk sahibi olmak isteyenler için yardımcı üreme tekniklerinin kullanılması bulunur.

Prof. Dr. Emin ÖZBEK
Ürolog
İstanbul- TÜRKİYE