Fasyal sling (askı) ameliyatı pubovajinal askı veya rektus fasyal askı olarak da bilinir. Bu ameliyat, kadınlarda öksürme, hapşırma gibi karın içi basıncın artmasıyla ortaya çıkan stres tipi idrar kaçırmanın tedavisi için yapılan bir işlemdir. Diğer benzer ameliyatlardan farklı olarak hiçbir yabancı veya sentetik cisim kullanılmaz, hastanın kendi dokusu kullanılır. Başarı oranı %95’tir. Bu askı bir hamak görevi görerek öksürme, hapşırma veya fiziksel efor gibi karın içi basıncın arttığı anlarda üretrayı destekleyerek istemsiz idrar sızıntısını önler. Ameliyat genellikle minimal invazivdir ve anestezi altında yapılır. Stres üriner inkontinans için uzun vadeli bir çözüm sunar ve sızıntı olaylarını azaltarak veya ortadan kaldırarak etkilenen kadınların yaşam kalitesini artırır.

Bu yazımda kendi tecrübelerim ve literatürden faydalanarak ameliyat hakkında genel bilgiler vereceğim.

“Fasyal sling (askı) ameliyatı” nedir?

Kadınlarda stres inkontinansı için fasiyal askı operasyonu, öksürme, hapşırma, gülme veya egzersiz gibi fiziksel aktiviteler sırasında istemsiz idrar sızıntısının olduğu bir durum olan stres idrar kaçırmayı tedavi etmek için kullanılan cerrahi bir prosedürdür. Bu tür idrar kaçırmaya genellikle mesaneyi ve üretrayı yeterince destekleyemeyen pelvik taban kasları ve dokularının zayıflaması veya hasar görmesi neden olur.

Fasyal askı operasyonu sırasında, ek destek sağlamak ve idrar sızıntısını önlemeye yardımcı olmak için üretranın altına cerrahi olarak destekleyici bir askı yerleştirilir. Bu askı tipik olarak doğal dokudan (hastanın kendi vücudundan alınan fasya gibi) veya sentetik malzemelerden yapılır. Askı bir hamak gibi davranarak üretrayı destekler ve mesaneye baskı uygulandığında kapalı kalmasına yardımcı olur. İşlem genellikle anestezi altında yapılır ve laparoskopik veya vajinal yaklaşımlar gibi minimal invaziv tekniklerle yapılabilir.

Pelvik taban egzersizleri veya ilaç tedavisi gibi cerrahi olmayan tedavilere yanıt vermeyen stres üriner inkontinansı olan kadınlar için etkili bir tedavi seçeneği olarak kabul edilmektedir. Prosedürü takiben çoğu kadın idrar kaçırma semptomlarında önemli bir iyileşme veya çözüm yaşar ve bu da yaşam kalitesinin artmasına neden olur. Bununla birlikte, herhangi bir cerrahi prosedürde olduğu gibi, ameliyattan önce bir sağlık uzmanıyla tartışılması gereken potansiyel riskler ve komplikasyonlar vardır.

Operasyon nasıl yapılır?

Kadınlarda stres inkontinansı için fasyal askı ameliyatının y

apılması birkaç önemli adımı içerir. İşte prosedüre genel bir bakış:

• Ameliyat Öncesi Değerlendirme: Ameliyattan önce hasta, stres üriner inkontinans tanısını doğrulamak ve durumun ciddiyetini değerlendirmek için tıbbi geçmişi, fizik muayenesi ve ürodinamik çalışmalar gibi tanısal testleri içeren kapsamlı bir değerlendirmeye tabi tutulur.
• Anestezi: Hastaya, cerrahın tercihine ve hastanın tıbbi durumuna göre genel anestezi veya bölgesel anestezi olabilen anestezi uygulanır.
• Kesi: Cerrah, pelvik bölgeye erişim sağlamak için alt karın bölgesinde (suprapubik yaklaşım) veya vajinal duvarda (transvajinal yaklaşım) küçük bir kesi yapar.
• Fasyanın Çıkarılması: Askı için cerrah hastanın karın duvarından veya uyluğundan bir fasya şeridi çıkarabilir.
• Askının Yerleştirilmesi: Cerrah, destek sağlamak için askı malzemesini üretranın altına konumlandırır. Askı, öksürme, hapşırma gibi karın içi basıncın arttığı anlarda üretraya gerekli desteği sağlayacak şekilde yerleştirilir.
• Bağlantı: Askının uçları, dikişler veya diğer sabitleme cihazları kullanılarak kasık kemiği veya karın kaslarının fasyası gibi yakındaki pelvik yapılara sabitlenir.
• Kapatma: Kesiler dikişlerle veya cerrahi zımbalarla kapatılır ve ameliyat bölgesine steril pansuman uygulanabilir.
• Ameliyat Sonrası Bakım: Ameliyat sonrasında hasta anesteziden uyanıncaya kadar derlenme odasında izlenir. Rahatsızlığı yönetmek ve enfeksiyonu önlemek için ağrı kesici ilaçlar ve antibiyotikler reçete edilebilir. İşlemi takip eden birkaç hafta boyunca hastanın fiziksel aktiviteyi sınırlaması ve ağır kaldırmaktan kaçınması gerekebilir. Hastalarımızı aynı gün taburcu ediyoruz ya da bir gün hastanede tutup kateteri çıkarıp ertesi gün taburcu ediyoruz.
• Takip: Hasta, ilerlemesini izlemek, komplikasyonları değerlendirmek ve gerekirse tedavi planında ayarlamalar yapmak için cerrahıyla takip randevuları alacaktır.

Prosedürün spesifik ayrıntılarının cerrahın deneyimine, hastanın bireysel anatomisine ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebileceğini unutmamak önemlidir. Hastalar ameliyat öncesinde, sırasında ve sonrasında neler bekleyeceklerini anlamak için sağlık uzmanlarıyla prosedürü ayrıntılı olarak tartışmalıdır.

Bu ameliyat kimlere yapılır?

Kadınlarda stres inkontinansı için fasyal askı operasyonu tipik olarak konservatif tedavilerin stres üriner inkontinansı (SUI) yeterince yönetmede başarısız olduğu vakalarda endikedir. Bu cerrahi prosedür için bazı yaygın endikasyonlar şunlardır:

• Kalıcı Stres İdrar Kaçırma: Pelvik taban egzersizleri (Kegel egzersizleri), mesane eğitimi, yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaçlar gibi konservatif tedavileri denemesine rağmen stres idrar kaçırma semptomları yaşamaya devam eden kadınlar fasyal askı ameliyatına aday olabilirler.
• Şiddetli Semptomlar: Yaşam kalitelerini önemli ölçüde etkileyen, utanç, sosyal izolasyon veya günlük aktivitelerin bozulmasına neden olan şiddetli stres üriner inkontinans semptomları olan kadınlar cerrahi müdahaleden fayda görebilir.
• Başarısız Önceki Ameliyatlar: Stres üriner inkontinans için daha önce mesane boynu süspansiyon prosedürleri veya sentetik orta üretral askı yerleştirilmesi gibi ameliyatlar geçirmiş ve tedavi başarısızlığı veya semptomların tekrarlaması yaşayan kadınlar, ikincil bir cerrahi müdahale olarak fasyal askı ameliyatına ihtiyaç duyabilirler.
• Üretral Hipermobilite: Karın basıncının arttığı dönemlerde üretranın aşırı hareketi veya aşağı inmesi ile karakterize edilen üretral hipermobilite, stres üriner inkontinansın yaygın bir nedenidir. Önemli üretral hipermobilitesi olan kadınlar, üretraya ek destek sağlamak ve idrar kaçağını azaltmak için fasyal askı prosedüründen yararlanabilirler.
• İntrinsik Sfinkter Eksikliği (ISD): Stres üriner inkontinansın esas olarak üretral sfinkter kaslarının zayıflığı veya disfonksiyonu ile karakterize intrinsik sfinkter eksikliğinden kaynaklandığı durumlarda, üretral kapanmayı iyileştirmek ve idrar kaçağını azaltmak için fasyal askı ameliyatı endike olabilir.
• Cerrahi Müdahale İsteği: Bazı kadınlar, özellikle konservatif tedavilerin sınırlamalarından memnun olmadıkları ve stres üriner inkontinanslarına daha kalıcı bir çözüm arzuladıkları takdirde, kişisel tercih veya yaşam tarzı faktörlerine bağlı olarak fasyal askı operasyonunu tercih edebilirler.

Ameliyatın yapılmaması gereken durumlar

Kadınlarda stres inkontinansı için fasiyal askı operasyonu genel olarak güvenli ve etkili bir işlem olsa da, bazı kişilerin bu ameliyatı geçirmesini engelleyebilecek bazı kontrendikasyonlar vardır. Kontrendikasyonlar şunları içerebilir:

• Aktif İdrar Yolu Enfeksiyonu (İYE): Aktif idrar yolu enfeksiyonu olan hastalar genellikle elektif cerrahi için aday olarak değerlendirilmez. İYE’ler yara enfeksiyonu ve idrar retansiyonu gibi postoperatif komplikasyon riskini artırabilir.
• Tedavi Edilmemiş Pelvik Organ Sarkması: Bir veya daha fazla pelvik organın (mesane, rahim veya rektum gibi) vajinal kanala çıktığı ciddi pelvik organ sarkması olan kadınların, fasyal askı ameliyatını düşünmeden önce sarkma tedavisine ihtiyacı olabilir. Pelvik organ sarkmasının ele alınması askı prosedürünün başarısını ve dayanıklılığını artırabilir.
• Kontrolsüz Tıbbi Durumlar: Diyabet, hipertansiyon veya kalp hastalığı gibi kontrolsüz tıbbi durumları olan hastalarda cerrahi komplikasyon riski artabilir. Riskleri en aza indirmek için elektif cerrahiye girmeden önce bu koşulların optimizasyonu önemlidir.
• Gebelik: Gebelik fasyal askı ameliyatı için kontrendikasyondur. Hamile olan veya yakın gelecekte hamile kalmayı planlayan kadınların, hamilelik ve doğum askı işleminin sonuçlarını etkileyebileceğinden ameliyatı doğum sonrasına ve doğum sonrası dönemin tamamlanmasına ertelemeleri gerekir.
• Pıhtılaşma bozukluğu: Kanama bozukluğu olan veya antikoagülan ilaç kullanan hastalarda ameliyat sırasında ve sonrasında kanama riski artabilir. Fasyal askı ameliyatına geçmeden önce koagülopatinin yeterli kontrolü veya ilaçların ayarlanması gerekli olabilir.
• Gerçekçi Olmayan Beklentiler: Ameliyatın sonuçlarına ilişkin gerçekçi olmayan beklentileri olan veya ameliyat sonrası bakım ve rehabilitasyona tam olarak bağlı olmayan hastalar fasyal askı ameliyatı için uygun adaylar olmayabilir. Hastaların prosedürün potansiyel faydalarını, risklerini ve sınırlamalarını net bir şekilde anlamaları önemlidir.
• Ciddi Bilişsel veya Fiziksel Bozukluk: Mesane eğitimi veya pelvik taban egzersizleri gibi ameliyat sonrası bakıma katılma yeteneklerini sınırlayacak ciddi bilişsel bozukluğu veya fiziksel engeli olan hastalar ameliyat için uygun adaylar olmayabilir.

Bu kontrendikasyonlar bireysel hasta faktörlerine ve cerrahi hususlara bağlı olarak değişebilir. Hastaların fasyal askı operasyonuna uygunluklarını belirlemek için bir ürolog tarafından kapsamlı bir değerlendirmeden geçmeleri ve ameliyata devam etmeden önce olası kontrendikasyonları veya endişeleri tartışmaları önemlidir.

Komplikasyonlar-Olası olumsuzluklar

Kadınlarda stres inkontinansı için fasyal askı operasyonu genel olarak güvenli ve etkili kabul edilirken, herhangi bir cerrahi prosedür gibi potansiyel riskler ve komplikasyonlar da taşır. Bunlar şunları içerebilir:

• İdrar Retansiyonu: Bazı kadınlar ameliyattan sonra mesanelerini tamamen boşaltmada zorluk yaşayabilir, bu da idrar retansiyonuna yol açabilir. Bu, üretra veya mesane boynu çevresinde geçici şişlik veya iltihaplanmadan kaynaklanabilir veya mesane fonksiyonunu etkileyen askı yerleşiminden kaynaklanabilir.
• İdrar Yolu Enfeksiyonu (İYE): İYE, herhangi bir ürolojik prosedür sonrasında sık görülen bir komplikasyondur. Semptomlar idrara çıkma ile yanma, aciliyet, sıklık ve ateşi içerebilir. Komplikasyonları önlemek için antibiyotiklerle hızlı tedavi gereklidir.
• İdrar Aciliyeti veya Aşırı Aktif Mesane: Bazı kadınlarda işlem sonrasında idrar aciliyeti veya sıklığında artış görülebilir. Bu geçici olabilir ve vücut askıya uyum sağladıkça çözülebilir, ancak bazı durumlarda uzun vadeli bir sorun olarak devam edebilir.
• Mesane Yaralanması: Askı yerleştirme sırasında mesanenin veya yakındaki yapıların kasıtsız olarak yaralanma riski vardır. Bu risk genellikle düşüktür ancak özellikle anatomik varyasyonun olduğu veya önceki ameliyatlardan kaynaklanan yara izinin olduğu durumlarda ortaya çıkabilir.
• İşeme Disfonksiyonu: Bazı durumlarda askı üretranın tıkanmasına neden olabilir veya mesane fonksiyonunu etkileyerek işeme güçlüğüne neden olabilir. Bu, tereddüt, zayıf idrar akışı veya mesanenin eksik boşaltılması olarak kendini gösterebilir.
• Askı Erozyonu veya Ekstrüzyonu: Nadiren askı malzemesi vajinal duvarı aşındırabilir veya tahrişe veya rahatsızlığa neden olabilir. Bu, askının çıkarılması veya revize edilmesi için ek ameliyat gerektirebilir.
• Pelvik Ağrı: Bazı kadınlar işlemden sonra geçici veya kalıcı olabilen pelvik ağrı veya rahatsızlık hissedebilir. Bunun nedeni sinir tahrişi, yara dokusu oluşumu veya diğer faktörler olabilir.
• Kanama veya Hematom: Ameliyat sırasında veya sonrasında kanama meydana gelebilir ve bu durum ameliyat bölgesinin çevresinde hematom (kan toplanması) oluşmasına neden olabilir. Şiddetli kanamanın kontrolü için ek müdahale gerekebilir.
• Askı Başarısızlığı veya Nüksetmesi: Fasyal askı prosedürleri genellikle stres üriner inkontinansın tedavisinde etkili olsa da, semptomların zaman içinde tekrarlama riski vardır. Bu, ek tedaviler veya prosedürler gerektirebilir.
• Anestezi Riskleri: Her ameliyatta olduğu gibi, alerjik reaksiyonlar, solunum komplikasyonları ve kardiyovasküler olaylar da dahil olmak üzere anesteziyle ilişkili riskler vardır.

Avantajları

Kadınlarda stres inkontinansı için fasyal askı operasyonu, aynı zamanda orta üretral askı işlemi olarak da bilinir, çeşitli avantajlar sunar:

• Etkili Tedavi: Bu prosedür, kadınlarda sık görülen bir durum olan stres üriner inkontinansın (SUI) tedavisinde oldukça etkilidir. Öksürme, hapşırma veya egzersiz gibi aktiviteler sırasında idrar kaçırma gibi semptomların uzun vadede giderilmesini sağlar.
• Minimal İnvaziv: Eski cerrahi tekniklerle karşılaştırıldığında fasyal askı ameliyatları minimal invaziftir. Genellikle daha küçük kesiler ve daha az doku hasarı içerirler; bu da ameliyat sonrası ağrının azalmasına, hastanede kalış süresinin kısalmasına ve iyileşme sürelerinin daha hızlı olmasına yol açar.
• Düşük Komplikasyon Oranları: Fasyal askı ameliyatı deneyimli cerrahlar tarafından yapıldığında genellikle düşük komplikasyon oranlarına sahiptir. İdrar yolu enfeksiyonları, mesane veya üretral yaralanma veya askı erozyonu gibi komplikasyonlar nispeten nadirdir.
• Ayakta Tedavi Prosedürü: Birçok durumda fasyal askı ameliyatı ayakta tedavi prosedürü olarak gerçekleştirilebilir, yani hastalar ameliyatla aynı gün evlerine gidebilirler. Bu, sağlık bakım masraflarını azaltır ve günlük rutinlerdeki aksamayı en aza indirir.
• Minimal Anatomi Değişikliği: Prosedür tipik olarak ek destek sağlamak için üretranın altına destekleyici bir askı yerleştirilmesini içerir. Diğer bazı cerrahi müdahalelerden farklı olarak pelvik bölgenin anatomisini önemli ölçüde değiştirmez, bu da bazı hastalar için avantajlı olabilir.
• Yaşam Kalitesinin Arttırılması: Stres üriner inkontinansın başarılı tedavisi kadının yaşam kalitesinde önemli iyileşmelere yol açabilir. Güveni yeniden sağlayabilir, sızıntıyla ilgili endişeyi azaltabilir ve bireylerin daha önce utanç korkusu nedeniyle kaçındıkları faaliyetlere katılmalarına olanak tanıyabilir.
• Kişiselleştirme: Fasyal askı operasyonları her hastanın özel ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde uyarlanabilir. Cerrahlar askının gerginliğini ayarlayabilir veya idrar kaçırmanın şiddeti, hastanın anatomisi gibi faktörlere göre farklı malzemeler seçebilir.
• Yüksek Başarı Oranları: Genel olarak fasyal askı ameliyatlarının stres üriner inkontinans semptomlarının çözümünde yüksek başarı oranlarına sahip olduğu gösterilmiştir. Birçok hasta, işlemin ardından semptomlarında belirgin bir iyileşme veya tamamen iyileşme yaşar.
• Uzun Süreli Dayanıklılık: Çalışmalar, fasyal askı ameliyatlarının faydalarının uzun vadede kalıcı olabileceğini ve işlemden sonra uzun yıllar boyunca stres üriner inkontinanstan sürekli rahatlama sağladığını göstermiştir.
• Cinsel İşlev Üzerinde Minimal Etki: Stres inkontinansına yönelik diğer bazı cerrahi müdahalelerin aksine, fasyal askı ameliyatının genellikle cinsel işlev üzerinde minimum etkisi vardır. Bu, birçok kadın için bir tedavi seçeneğini seçerken önemli bir husus olabilir.
• Hastanın kendi dokusu kullanılır: Askı malzemesi sentetik malzeme değildir. Hastanın kendi dokusu kullanıldığı için yabancı cisim reaksiyonu görülmez.

Başarı oranı

Kadınlarda stres inkontinansta fasyal askı operasyonunun başarı oranı hasta seçimi, cerrahi teknik, takip süresi gibi faktörlere bağlı olarak değişmektedir. Genel olarak fasyal askı prosedürlerinin hastaların önemli bir yüzdesinde stres üriner inkontinansın (SUI) tedavisinde etkili olduğu gösterilmiştir. Başarı oranları tipik olarak ameliyat sonrası idrar kaçırma semptomlarının iyileşmesi veya çözülmesi açısından tanımlanır.

Birçok çalışma, stres üriner inkontinansı olan kadınlarda fasyal askı prosedürleri için %70 ile %90 veya daha yüksek arasında değişen başarı oranları bildirmiştir. Bu oranlar, hastaların çoğunluğunun ameliyattan sonra idrar kaçırma semptomlarında önemli bir iyileşme yaşadığını veya tamamen düzeldiğini göstermektedir.

Fasyal askı operasyonlarının başarı oranını etkileyebilecek faktörler şunlardır:

• İnkontinansın Şiddeti: Stres üriner inkontinansın daha hafif formlarına sahip hastalar, daha şiddetli semptomları olanlara kıyasla daha yüksek başarı oranlarına sahip olabilir.
• Askı Tipi: Farklı askı malzemeleri ve cerrahi tekniklerin başarı oranları farklılık gösterebilir. Hastanın kendi dokusundan veya sentetik malzemelerden yapılan fasyal askıların SUI tedavisinde etkili olduğu gösterilmiştir.
• Cerrah Deneyimi: Başarı oranları, işlemi gerçekleştiren cerrahın deneyimi ve uzmanlığından etkilenebilir.
• Hasta Faktörleri: Yaş, genel sağlık durumu, pelvik anatomi ve diğer tıbbi durumların varlığı gibi bireysel hasta özellikleri cerrahi sonuçları etkileyebilir.
• Takip Süresi: Ameliyat sonrası takip süresine göre başarı oranları farklılık gösterebilir. Daha uzun vadeli çalışmalar tedavi sonuçlarının kalıcılığı konusunda daha doğru değerlendirmeler sağlayabilir.

Fasyal askı operasyonları için bildirilen yüksek başarı oranlarına rağmen, risksiz veya başarı garantisi olmayan hiçbir cerrahi işlemin olmadığını belirtmek önemlidir. Bazı hastalarda ameliyat sonrası komplikasyon veya semptomların tekrarlaması görülebilir ve bu durumlarda ek tedavi veya müdahaleler gerekli olabilir.

Özet

Kadınlarda stres inkontinansı için fasyal askı ameliyatı, pelvik taban kaslarının zayıflamasından kaynaklanan idrar kaçırma sorununu tedavi etmeyi amaçlayan cerrahi bir işlemdir. İşlem sırasında üretranın altına ek destek sağlamak ve işlevini geliştirmek için doğal veya sentetik malzemeden yapılmış destekleyici bir askı yerleştirilir. Bu, öksürme, hapşırma veya fiziksel efor gibi aktiviteler sırasında istemsiz idrar sızıntısını önlemeye yardımcı olur. Ameliyat tipik olarak minimal invazivdir ve stres üriner inkontinans için uzun vadeli bir çözüm sunar ve başarı oranları %70 ile %90 veya daha yüksek arasında değişir. Vakalarımızda %95 ve üzerinde başarı elde ettik. Genel olarak etkili olsa da hastalar, prosedüre başlamadan önce potansiyel riskleri, faydaları ve beklenen sonuçları doktoru ile tartışmalıdır.

Prof. Dr. Emin ÖZBEK

Üroloji Uzmanı

İstanbul- TÜRKİYE