Erkekler için doğurganlık (fertilite, kısırlık) kontrolü, bir erkeğin üreme sağlığını ve çocuk sahibi olma yeteneğini değerlendirmeye yönelik bir tıbbi muayenedir. Bu kontrol genellikle sperm sayısı, hareketliliği (hareketi), morfolojisi (şekli) ve genel meni kalitesini belirlemek için çeşitli testler ve değerlendirmeleri içerir. Bu testler, bir erkeğin doğurganlığını etkileyen altta yatan sorunları belirlemeye yardımcı olur ve uygun tedavi seçenekleri veya üreme sağlığını iyileştirmek için yaşam tarzı değişikliklerini yönlendirir.

Bu makalemde çocuk sahibi olup olamayacağını merak eden erkekler için yapılması gereken muayene ve testler hakkında genel bilgiler vereceğim.

Erkekler için “doğurganlık kontrolü” nedir?

Erkekler için doğurganlık kontrolü, bir erkeğin çocuk sahibi olma yeteneğini belirlemek için üreme sağlığının kapsamlı bir değerlendirmesidir. Bu değerlendirme, sperm üretimi, işlevi ve genel üreme sistemi sağlığıyla ilgili potansiyel sorunları belirlemeyi amaçlayan bir dizi test ve muayeneyi içerir. Androlojik muayene ve temel testler dışında gerekirse daha ileri tetkikler gerekebilir.

Erkek doğurganlık kontrolü ve testi (checp up) kimlere yapılır?

Erkekler için doğurganlık kontrolü, kısırlığın potansiyel nedenlerini teşhis ve tedavi etmeye yardımcı olur, böylece başarılı bir gebelik şansını artırır. Doğurganlık kontrolü sadece evli çiftler için yapılmaz. Evlilik öncesinde bile insanlar bazen çocuk sahibi olup olamayacaklarını merak edebilirler. Genel olarak, doğurganlık kontrolü aşağıdaki durumlarda yapılır:

• Kısırlık: Bir yıl düzenli ve korunmasız cinsel ilişkiye rağmen gebe kalmada zorluk.
• Tıbbi Durumlar Geçmişi: İnmemiş testis, testis kanseri veya diğer ürolojik sorunlar gibi durumlar doğurganlığı etkileyebilir.
• Genetik Durumlar: Üreme sağlığını etkileyebilecek genetik bozuklukların aile geçmişi.
• Yaşam Tarzı Faktörleri: Çevresel toksinlere maruz kalma, aşırı alkol tüketimi, sigara veya uyuşturucu kullanımı doğurganlığı bozabilir.
• Cinsel İşlev Bozukluğu: Erektil disfonksiyon veya boşalma sorunları gibi sorunlar.
• Önceki Ameliyatlar veya Travmalar: Üreme organlarına yapılan ameliyatlar veya yaralanmalar.
• Hormonal Bozukluklar: Üreme işlevini etkileyen hormonal dengesizlik belirtileri veya teşhisi.
• Eşin Doğurganlık Sorunları: Kadın partnerde doğurganlık sorunları teşhis edildiyse, erkek partneri değerlendirmek de katkıda bulunabilecek faktörleri belirlemek için önemlidir.
• Kontrol amaçlı: Bazı durumlarda erkekler evli olmadığı halde çocuk sahibi olup olamayacaklarını merak ederler. 18 yaşını geçmiş erkeklere istemeleri halinde doğurganlık için gerekli testler ve muayeneler yapılır.

Erkek doğurganlık kontrolü için neler istenir?

Doğurganlık kontrolü için başvuran erkek hastalar genellikle aşağıdaki gibi değerlendirilir. Bunların dışında gerekirse başka testler de istenebilir.

• Tıbbi Geçmiş İncelemesi: Doktor, hastanın tıbbi, cerrahi ve cinsel geçmişini, doğurganlığı etkileyebilecek ilaçlar veya yaşam tarzı faktörlerini içerecek şekilde inceler.
• Fiziksel Muayene: Özellikle genital bölgenin detaylı bir muayenesi yapılır ve varikosel (genişlemiş damarlar), enfeksiyonlar veya hormonal dengesizlikler gibi anormallikler tespit edilir.
• Semen Analizi (spermiogram): Erkek doğurganlık testlerinin temel taşını oluşturan bu test, sperm sayısını, hareketliliğini (hareketini), morfolojisini (şeklini) ve diğer semen parametrelerini değerlendirmek için bir meni örneği toplanmasını ve analiz edilmesini içerir.
• Hormonal Testler: Kan testleri, sperm üretimi ve genel üreme sağlığında kritik roller oynayan testosteron, folikül uyarıcı hormon (FSH), luteinize edici hormon (LH) ve prolaktin gibi hormon seviyelerini ölçer.
• Genetik Testler: Bazı durumlarda, doğurganlığı etkileyebilecek kromozomal anormallikler veya Y kromozomu mikrodelesyonları gibi genetik koşulları belirlemek için önerilir.
• Görüntüleme Testleri: Testisleri ve diğer yapıları görmek için skrotum ultrasonu, tıkanıklıklar, tümörler veya diğer anormallikler kontrol edilir.
• Diğer ileri Testler (gerekirse)0: Bunlar, belirli durumlarda sperm fonksiyon testleri, antisperm antikor testleri veya testis biyopsisi gibi testleri içerebilir.

Özet

Erkekler için doğurganlık kontrolü, bir erkeğin üreme sağlığını ve çocuk sahibi olma yeteneğini değerlendiren bir tıbbi incelemedir. Tıbbi geçmişin gözden geçirilmesi, fiziksel muayene, sperm sayısı ve kalitesini değerlendirmek için semen analizi, kilit hormonların seviyelerini ölçmek için hormonal testler ve bazen genetik testler ve skrotal ultrason gibi görüntüleme testlerini içerir. Doğurganlık kontrolü için göstergeler, bir yıllık denemenin ardından gebe kalma zorluğu, üreme sistemini etkileyen tıbbi durumlar veya ameliyatlar geçmişi, yaşam tarzı faktörleri, cinsel işlev bozukluğu ve hormonal bozukluklardır. Bu değerlendirme, kısırlığın potansiyel nedenlerini belirlemeye ve ele almaya yardımcı olur.

Prof. Dr. Emin ÖZBEK
Ürolog
İstanbul- TÜRKİYE