Radikal sistektomi sonrası bir ileal neobladder için aday olabilecek kişilerin genel sağlık durumu, anatomisi ve tıbbi geçmişi ile ilgili belirli kriterleri karşılaması gerekir. İleal neobladder için uygun olmayabilecek kişiler (kontrendikasyonlar) arasında önemli böbrek yetmezliği, karaciğer fonksiyon bozukluğu veya yaş veya komorbiditeler nedeniyle genel sağlık durumu kötü olanlar bulunur.

Bağırsak hastalığı öyküsü, önceki pelvik radyasyon veya çevre organlara yayılmış kanser öyküsü olan hastalar da bu gruba dahil olabilir. Ayrıca, neobladder ameliyatı sonrası karmaşık bakımı yönetme fiziksel veya bilişsel yeteneği olmayanlar da genellikle aday olarak kabul edilmez.

Radikal sistektomi sonrası ince barsaktan yapay mesane yapılmaması gereken durumlar!

Yapay mesane genellikle mesane kanseri nedeniyle mesanenin alındığı durumlarda yapılır. Bundan başka mesanenin değişik hastalıkları nedeniyle alınması gereken durumlarda da yapılır. Burada çoğunlukla ileum denen ince bağırsaktan alınan bir barsak kısmından mesane oluşturulur ve bu yeni yapılan mesane alınan normal mesanenin yerine yerleştirilir. Bu yönteme “ortotopik yapay mesane ameliyatı” denir.

Son yıllarda mesane kanseri nedeniyle radikal sistektomi sonrası ileal ortotopik neobladder (yapay mesane) ameliyatına ilgi artmıştır. Bunun nedeni, ameliyat sonrası hastaların yaşam kalitesinin diğer yöntemlere (ileal loop, karına bağlı bir torbaya gelen idrar) göre çok daha iyi olmasıdır.

Bu ameliyatı uzun süredir başarıyla gerçekleştiriyoruz. Ancak bu ameliyatın herkese uygun olmadığı unutulmamalıdır. Hastanın çok dikkatli bir şekilde seçilmesi gerekir. Unutulmamalıdır ki, “kanser cerrahisinde en önemli hedef, kanseri tamamen ve mümkünse en az yan etkiyle çıkarmaktır.” Aksi takdirde, kanserin tekrarlaması ve neobladder kullanımında sorunlar ortaya çıkabilir.

Şu durumlarda yapay mesane ameliyatı yapılmaz:

• Böbrek Fonksiyon Bozukluğu: Azalmış böbrek fonksiyonu, ameliyat sonrası idrar sistemi dinamiklerindeki değişiklikleri yönetmeyi zorlaştırabilir.
• Ciddi Komorbiditeler: Kardiyovasküler hastalık, zayıf karaciğer fonksiyonu veya solunum sorunları gibi önemli sağlık sorunları cerrahi riskleri artırabilir ve iyileşmeyi etkileyebilir.
• Önceki Pelvik Radyasyon: Pelvise uygulanan önceki radyoterapi, neobladder oluşturmak için gereken dokuları etkileyebilir ve komplikasyonlara yol açabilir.
• İleri Yaş veya Zayıflık: Yaşlı hastalar veya fiziksel dayanıklılığı azalmış olanlar, iyileşme ve kendi kendine bakımın gerekliliklerini karşılamakta zorlanabilir.
• Bağırsak Hastalığı: Crohn hastalığı veya ülseratif kolit gibi durumlar, neobladder oluşturmak için bağırsakların uygunluğunu etkileyebilir.
• Çevre Organlara Yayılmış Kanser: Kanserin çevre organlara yayıldığı durumlarda, neobladder oluşturmak mümkün olmayabilir.
• Ameliyat Sonrası Bakımı Yönetme Yetersizliği: Karmaşık ameliyat sonrası bakımı taahhüt edemeyen veya yönetemeyen hastalar, bilişsel yetersizlikleri olanlar dahil, aday olmayabilir.
• Ellerinde Problemi ve omurilik yaralanması olanlar : Yapay mesane ameliyatı geçiren hastalar bazen idrarlarını yapamama sorunuyla karşılaşabilirler. Bu gibi durumlarda hastalar kendi kendine kateterizasyon yapmalıdır. Bu şekilde mesane boşaltılır. Bunun için hastaların ellerinde ve parmaklarında herhangi bir kullanım kusuru veya yaralanma olmamalıdır. Omurilik yaralanması nedeniyle felçli olan hastalar da uygun değildir.
• Üretrada Patoloji Olanlar: Yeni oluşturulan mesanenin normal yerine yerleştirilmesi sırasında dikkate alınması gereken durumlardan biri, üretranın normal olmasıdır. Aksi takdirde idrarın normal anatomik yerinden akmasında sorunlar olabilir. Eğer üretral darlık varsa ve cerrahi olarak düzeltilebiliyorsa, bu da düzeltilmelidir.
• Eksternal Sfinkter Yetersizliği Olan Hastalar: Eksternal sfinkter, idrar tutmada çok önemli bir yapıdır. Bu bölgede sorun yaşayan ve idrar kaçırma problemi olan hastalarda yapay mesane kullanılırsa idrar kaçırma meydana gelecektir. Ancak hasta uygunsa, bu durum bir sfinkter takılarak düzeltilir. Sfinkter sayesinde hastaların idrar kaçırması önlenir.
• Kısa Bağırsak Mezenteri: Mezenter, bağırsakları besleyen damarların geçtiği yağ dokusudur. Bazen yapay mesane için çıkarılacak bağırsak mezenteri çok kısa olur ve bu durumda yapay mesane yapılamaz. Zorlanırsa malnütrisyon (beslenme bozukluğu) meydana gelebilir. Bu durum genellikle kilolu ve kısa boylu kişilerde görülür.
• Üretrada Kanser Varsa: Üretrada kanser varsa bu ameliyat yapılmamalıdır. Çünkü ameliyattan sonra burada nüks görülür.
• Prostat Apeksinde Kanser Varsa: Erkeklerde prostat apeksinde (prostatın üretranın üst kısmıyla birleştiği yer) kanser varsa, yapay mesane ameliyatı yapılmaz. Yapılırsa, ileride nüks oranı yüksektir.
• Kadınlarda Mesane Boynunda Kanser Varsa: Kadın hastalarda kanser mesane boynunu etkilemişse, bu ameliyat bu kişiler için uygun değildir, çünkü nüks meydana gelir.
• Metastaz Varsa: Kanser mesane dışına yayılmışsa, yani metastaz varsa, bu tür durumlarda ameliyat yapılmaz.
• Hasta Uyumu ve Zihinsel Kapasite: Bu ameliyat, düzenli kontrolere gelebilecek, olası komplikasyonları anlayabilecek, uyumlu ve yeterli entelektüel kapasiteye sahip bireyler için uygundur.
• Karaciğer Fonksiyon Bozukluğu: Bu ameliyat, ciddi karaciğer sorunları olan kişiler için uygun değildir.

Bu faktörler, radikal sistektomi sonrası bir hastanın ileal neobladder için uygun bir aday olup olmadığını belirlemeye yardımcı olur.

Özet

Radikal sistektomi sonrası ileal neobladder için aday olamayacak hastalar arasında böbrek fonksiyon bozukluğu, ciddi komorbiditeler, önceki pelvik radyasyon, ileri yaş veya zayıflık, bağırsak hastalığı, çevre organlara yayılmış kanser veya gerekli ameliyat sonrası bakımı yönetememe durumu olanlar bulunur. Bu ameliyatı yapmadan önce detaylı bir değerlendirme yapılmalı ve hastaya en uygun tedavi uygulanmalıdır.

Prof. Dr. Emin ÖZBEK

Ürolog

İstanbul- TÜRKİYE