Penis kanseri nadir görülen ancak ciddi bir habis tümördür ve esas olarak penis derisini ve dokularını etkiler. Penis kanseri gelişimi için önemli bir risk faktörü, özellikle HPV-16 ve HPV-18 gibi yüksek riskli türleri içeren İnsan Papilloma Virüsü (HPV) enfeksiyonudur. HPV, yaygın bir cinsel yolla bulaşan enfeksiyondur ve çeşitli anogenital kanserlerin gelişiminde kritik bir rol oynar. HPV ile penis kanseri arasındaki ilişkiyi anlamak, korunma, erken teşhis ve etkili tedavi stratejileri açısından büyük önem taşır.

Erkeklerde HPV penis kanserine neden olur mu?

Evet, İnsan Papilloma Virüsü (HPV) erkeklerde penis kanserine neden olabilir, ancak tüm vakalar HPV kaynaklı değildir.

Temel noktalar:

• HPV, penis kanseri için başlıca risk faktörüdür; özellikle HPV-16 ve HPV-18 gibi yüksek riskli türler.
• HPV, enfekte hücrelerde genetik değişikliklere neden olarak zamanla kanser gelişimine yol açabilir.
• Penis kanseri vakalarının yaklaşık %30–50’si HPV enfeksiyonu ile ilişkilidir.
• HPV esas olarak cinsel temas yoluyla bulaşır.

Penis kanseri için diğer risk faktörleri

HPV dışında penis kanseri riskini artıran diğer faktörler:

• Kötü genital hijyen
• Sigara kullanımı
• Sünnetsiz olmak (özellikle fimozis varlığında)
• Kronik iltihap veya enfeksiyonlar

Penis kanserine neden olan HPV türleri hangileridir?

Penis kanseri ile en çok ilişkilendirilen HPV türleri yüksek riskli (onkogenik) HPV türleridir. Özellikle:

Yüksek riskli HPV türleri:

1. HPV-16 – Penis kanserinde en yaygın görülen türdür (~%30–50 oranında tespit edilir).
2. HPV-18 – Daha az yaygın olmakla birlikte sıklıkla ilişkilendirilir.
3. HPV-31, HPV-33, HPV-45, HPV-52 – Daha nadir görülür, ancak yine de yüksek risklidir ve bazı vakalarda rol oynayabilir.

Bu yüksek riskli türler, penis epitel dokusunda hücresel değişikliklere (displazi) neden olarak, tedavi edilmezse kansere yol açabilir.

Düşük riskli hpv türleri:

• HPV-6 ve HPV-11 – Genellikle genital siğillerle ilişkilidir, kansere neden olmazlar. Onkogenik sınıfa girmezler, ancak yüksek riskli türlerle birlikte görülebilirler.

Özet Tablo:

Erkeklerde HPV’ye bağlı penis kanserinden korunma

HPV’ye bağlı penis kanserinden korunma; önleme, erken teşhis ve risk faktörlerinin azaltılmasına odaklanır. En etkili stratejiler:

1. HPV Aşısı
   • Yüksek riskli HPV türlerine (özellikle HPV-16 ve HPV-18) karşı en etkili korumadır.
   • 9–12 yaşlarındaki kız ve erkek çocuklara önerilir; 45 yaşına kadar uygulanabilir.
   • Gardasil 9 gibi aşılar, 7 yüksek riskli ve 2 düşük riskli olmak üzere 9 HPV türüne karşı koruma sağlar.
   • Aşı olan bireylerin de güvenli cinsel davranışlara devam etmesi önerilir; çünkü tüm HPV türlerine karşı koruma sağlamaz.
2. Güvenli Cinsel Yaşam
   • Kondom kullanımı: HPV bulaşını azaltır ama tamamen önlemez.
   • Cinsel partner sayısını sınırlamak: Daha az partner, HPV’ye maruz kalma riskini azaltır.
   • Tek eşli ilişki, riski azaltır.
3. Erkek Sünneti
   • Sünnetli erkeklerin yüksek riskli HPV’ye yakalanma ve bulaştırma riski daha düşüktür.
   • Aynı zamanda kronik iltihap ve fimozis riskini de azaltır.
4. Genital Hijyen
   • Özellikle sünnetsiz erkeklerde kötü hijyen, kalıcı HPV enfeksiyonu ve kronik iltihap riskini artırır.
   • Düzenli temizlik, bu riski azaltır.
5. Sigaranın Bırakılması
   • Sigara, HPV’ye karşı bağışıklık tepkisini zayıflatır.
   • Sigaranın bırakılması, kanser riskini önemli ölçüde azaltır.
6. Düzenli Tıbbi Kontroller
   • Ön kanser lezyonlarının veya kalıcı HPV enfeksiyonlarının erken tespiti, zamanında tedavi sağlar.
   • Peniste olağandışı büyüme, yara veya renk değişikliği fark edildiğinde doktora başvurulmalıdır.

Özet Tablo:

HPV kaynaklı penis kanseri risk faktörleri

İşte HPV kaynaklı penis kanseri için başlıca risk faktörleri:

1. Yüksek Riskli HPV ile Kalıcı Enfeksiyon
   • Özellikle HPV-16 ve HPV-18 en kanserojen olanlardır.
   • Uzun süreli enfeksiyon, displazi ve kansere yol açabilir.
2. Erken Yaşta Cinsel İlişki ve Çok Sayıda Partner
   • HPV’ye maruz kalma riskini artırır.
   • Çok partnerli yaşam, yüksek riskli türlerle enfekte olma ihtimalini yükseltir.
3. HPV Aşısı Olmamış Olmak
   • Aşısız bireyler, yüksek riskli türlere karşı savunmasızdır.
4. Kötü Genital Hijyen
   • Özellikle sünnetsiz erkeklerde, kalıcı HPV enfeksiyonu ve kronik iltihaba neden olabilir.
5. Sünnetsiz Olmak
   • Fimozis riski ve virüslerin smegma altında birikmesiyle kronik iltihap artar.
6. Sigara Kullanımı
   • HPV’ye karşı bağışıklığı zayıflatır.
   • Tütün ürünleri, HPV ile sinerjik etki göstererek kanser riskini artırabilir.
7. Bağışıklık Baskılanması
   • HIV hastaları veya bağışıklık baskılayıcı ilaç kullanan kişiler (örneğin organ nakli sonrası) HPV’yi temizlemekte zorlanır.
8. Diğer Cinsel Yolla Bulaşan Enfeksiyonlarla (CYBE) Eş Zamanlı Enfeksiyon
   • HPV’ye yakalanma ve kalıcılık riskini artırabilir.

Özet Tablo:

Özet

Penis kanseri nadir görülen ancak ciddi bir hastalıktır ve özellikle HPV-16 ve HPV-18 gibi yüksek riskli İnsan Papilloma Virüsü (HPV) tipleriyle enfeksiyon, önemli bir katkı sağlayan faktördür. HPV cinsel yolla bulaşır ve hücresel değişikliklere yol açarak kansere neden olabilir. Risk faktörleri arasında erken yaşta cinsel ilişkiye başlama, birden fazla cinsel partner, HPV aşısı olmamak, kötü genital hijyen, sigara kullanımı ve sünnetsiz olmak yer alır. HPV’ye bağlı penis kanseri riskini azaltmak için HPV aşısı, güvenli cinsel ilişki, iyi hijyen ve düzenli tıbbi kontroller gibi önleyici stratejiler büyük önem taşır.

Prof. Dr. Emin ÖZBEK
Üroloji Uzmanı
İstanbul – TÜRKİYE