Prematür ejakülasyon (PE, erken boşalma), bir erkeğin özgüvenini ve cinsel ilişkilerini etkileyebilecek yaygın bir durumdur. Neyse ki, oral tabletler (hap) ve topikal kremler gibi medikal tedaviler etkili çözümler sunmaktadır. Selectif serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar) ve fosfodiesteraz inhibitörleri gibi tabletler, nörotransmitter aktivitesini değiştirerek ejakülasyonu geciktirmeye yardımcı olur. Lidokain veya prilokain gibi uyuşturucu ajanlar içeren topikal kremler ise duyarlılığı azaltarak performansı uzatır.

Bu makale, bu tedavilerin nasıl çalıştığını, etkinliklerini ve potansiyel yan etkilerini anlatacağım.

PE tedavisinde hangi tabletler kullanılır?

PE’yi medikal olarak tedavi etmek için bir dizi tablet kullanılmaktadır. Bu ilaçlar, ejakülasyonu geciktirmek için öncelikle nörotransmitter aktivitesini değiştirerek çalışır. En yaygın kullanılan tabletler şunlardır:

Selective Serotonin Reuptake Inhibitors (SSRIs)

Başlangıçta antidepresan olarak geliştirilmiş olan SSRI’lar, beyindeki serotonin seviyelerini artırarak ejakülasyonu geciktirmede etkilidir. PE için kullanılan yaygın SSRI’lar şunlardır:

• Dapoksetin (Priligy) – PE için özel olarak onaylanmış tek SSRI olup hızlı etkili ve kısa yarı ömre sahiptir.
• Paroksetin – Off-label (etiket dışı) kullanılır, ancak etkilerini görmek birkaç hafta sürebilir.
• Sertalin – Başka bir off-label SSRI olup bazen PE için reçete edilir.
• Fluoksetin – Kullanılabilir, ancak daha uzun etki süresine sahiptir.

Phosphodiesterase Type 5 Inhibitors (PDE5 Inhibitors)

Bu ilaçlar, genellikle erektil disfonksiyon tedavisi için kullanılsa da, PE’de de yardımcı olabilir, özellikle ereksiyon sorunu yaşayan erkeklerde. Örnekler şunlardır:

• Sildenafil (Viagra)
• Tadalafil (Cialis)
• Vardenafil (Levitra, Staxyn)

Tricyclic Antidepressants (TCAs)

Daha az yaygın olsa da bazı trisiklik antidepresanlar ejakülasyonu geciktirmeye yardımcı olabilir:

• Klomipramin – Ejakülasyon süresini uzattığı gösterilen bir TCA’dır.

Alpha-Adrenergic Receptor Blockers

Genellikle hipertansiyon veya prostat hastalıkları için kullanılan bu ilaçlar, bazı erkeklerde PE’yi hafifletebilir:

• Tamsulosin (Flomax) – Ejakülasyon aciliyetini azaltabilir.

Dopamine Receptor Antagonists

• Tramadol – Ejakülasyonu geciktirmek için off-label kullanılan bir ağrı kesicidir.

Bu ilaçlar etkili olabilir, ancak bulantı, baş dönmesi veya libido değişiklikleri gibi yan etkilere yol açabilir. Tedaviye başlamadan önce her zaman bir doktora danışın.

PE tedavisinde kullanılan ilaçların nasıl etki eder, yan etkileri nelerdir?

Prematür ejakülasyonu (PE) tedavi etmek için kullanılan farklı tablet türleri, her biri kendi etki mekanizmaları ve potansiyel yan etkileriyle çalışır.

Selective Serotonin Reuptake Inhibitors (SSRIs)

• Örnekler: Dapoksetin, Paroksetin, Sertalin, Fluoksetin

Etki Mekanizması:

• Beyindeki serotonin seviyelerini artırarak ejakülasyonu geciktirmeye yardımcı olur, cinsel uyarılara duyarlılığı azaltır.
• Dapoksetin, PE için özel olarak onaylanmış tek SSRI olup hızlı etki gösterir.

Yan Etkiler:

• Bulantı, baş dönmesi, baş ağrısı
• Uykusuzluk veya uyuklama
• Bazı durumlarda azalmış libido veya erektil disfonksiyon

Phosphodiesterase Type 5 (PDE5) Inhibitors

• Örnekler: Sildenafil (Viagra), Tadalafil (Cialis), Vardenafil (Levitra)

Etki Mekanizması:

• Penise kan akışını artırarak ereksiyon kalitesini geliştirir ve performans kaygısını azaltır, bu da dolaylı olarak PE’ye yardımcı olabilir.
• Ayrıca ejakülasyon kontrolünü etkileyen nörotransmitterleri de modüle edebilir.

Yan Etkiler:

• Baş ağrısı, kızarma, burun tıkanıklığı
• Sindirim problemleri, baş dönmesi
• Düşük tansiyon (nadiren)

Tricyclic Antidepressants (TCAs)

• Örnek: Klomipramin

Etki Mekanizması:

• Serotonin ve norepinefrin reseptörlerine etki ederek ejakülasyonu geciktirir, SSRI’lara benzer şekilde çalışır.
• PE tedavisinde off-label kullanılır.

Yan Etkiler:

• Ağız kuruluğu, kabızlık
• Uyuklama, baş dönmesi
• Artmış kalp atışı (taşikardi)

Opioid Analjezikler (Tramadol)

• Örnek: Tramadol (düşük doz)

Etki Mekanizması:

• Opioid reseptörlerine bağlanarak serotonin ve norepinefrin seviyelerini artırır, ejakülasyonu geciktirir.
• Off-label kullanılır ancak PE’nin kısa vadeli yönetimi için etkili olabilir.

Yan Etkiler:

• Uyuklama, baş dönmesi
• Bulantı, kabızlık
• Uzun süreli kullanımda bağımlılık riski

Alpha-Adrenergic Receptor Blockers

• Örnek: Tamsulosin (Flomax)

Etki Mekanizması:

• Üreme yollarındaki düz kasları gevşeterek ejakülasyonu geciktirir.
• Genellikle prostat hastalıkları için kullanılır ancak bazı erkeklerde PE’yi hafifletebilir.

Yan Etkiler:

• Baş dönmesi, yorgunluk
• Düşük tansiyon
• Retrograd ejakülasyon (meni, penisten çıkmak yerine mesaneye girer)

PE’nin kombine medikal tedavisi

Farklı medikal tedavilerin birleştirilmesi, prematür ejakülasyon (PE) tedavisinin etkinliğini artırabilir çünkü birden fazla mekanizmayı hedef alır. İşte bazı yaygın kombinasyon yaklaşımları:

SSRI’lar + PDE5 Inhibitörleri

Örnek: Dapoksetin + Sildenafil (Priligy + Viagra)

• Çalışma Prensibi: SSRI’lar, ejakülasyonu geciktirmek için serotonin seviyelerini artırırken, PDE5 inhibitörleri ereksiyon kalitesini artırır ve performans kaygısını azaltır.
• Etkinlik: Çalışmalar, bu kombinasyonun hem PE hem de erektil disfonksiyonu olan erkeklerde daha iyi sonuçlar verdiğini göstermektedir.

Topikal Anestezikler + Oral İlaçlar

Örnek: Lidokain-Prilokain Krem + Dapoksetin

• Çalışma Prensibi: Topikal anestezikler, penis duyarlılığını azaltırken, SSRI’lar merkezi sinir sisteminde çalışarak ejakülasyonu geciktirir.
• Etkinlik: Bu kombinasyon, yalnızca SSRI’lara tam olarak yanıt vermeyen erkeklere yardımcı olur.

Tramadol + SSRI’lar

Örnek: Tramadol + Paroksetin

• Çalışma Prensibi: Tramadol, opioid analjeziği olarak ejakülasyonu geciktirir, SSRI’lar ise serotonin seviyelerini modüle ederek etkisini artırır.
• Etkinlik: Bazı çalışmalar, bu kombinasyonun SSRI’lara yeterince yanıt vermeyen erkeklerde faydalı olduğunu öne sürmektedir.

Davranışsal Terapi + İlaçlar

Örnek: Dapoksetin + Pelvik Tabii Egzersizler

• Çalışma Prensibi: İlaçlar ejakülasyonu geciktirirken, egzersizler pelvik kasları güçlendirir ve ejakülasyon kontrolünü iyileştirir.
• Etkinlik: Doğal ejakülasyon kontrolünü iyileştiren uzun vadeli bir çözüm.

Hormonal Terapi + SSRI’lar

Örnek: Testosteron Terapisi + Dapoksetin (düşük testosteron hastaları için)

• Çalışma Prensibi: Testosteron eksikliği tedavi edilerek cinsel fonksiyon iyileştirilebilirken, SSRI’lar doğrudan PE’yi hedefler.
• Etkinlik: Hormonal dengesizliklere bağlı PE’si olan erkekler için faydalıdır.

Topikal Kremler ile PE Tedavisi

Topikal kremler, penis duyarlılığını azaltarak ejakülasyonu geciktirerek PE tedavisinde yaygın olarak kullanılır. Bu kremler genellikle yerel anestezikler içerir ve cinsel zevki önemli ölçüde etkilemeden bölgeyi geçici olarak uyuşturur.

Lidokain Tabanlı Kremler

• Lidokain %5 Krem
• Promescent (Lidokain Spreyi) – Hızla emilen ve duyarlılık üzerinde hassas kontrol sağlayan bir desensitizasyon spreyidir.

Prilokain Tabanlı Kremler

• Prilokain %2.5 Krem
• Genellikle daha etkili bir etki için lidokain ile kombinlenir.

Lidokain-Prilokain Kombinasyon Kremleri

• EMLA Krem (Lidokain %2.5 + Prilokain %2.5)
• PE için en yaygın reçete edilen topikal anesteziklerden biridir.

Benzokain Tabanlı Kremler

• Benzokain %4-10 Krem/Jeller
• Lidokainle benzer şekilde çalışır ancak etkisi daha hafiftir.

Bitkisel ve Doğal Desensitizasyon Kremleri

Bazı kremler, mentol veya karanfil yağı gibi hafif uyuşturma etkisi olan bitkisel özler içerir.

Kremlerin Etki Mekanizmaları ve Yan Etkileri
Bu Kremler Nasıl Çalışır?

• Penis duyarlılığını azaltarak ejakülasyona kadar daha uzun süreli cinsel ilişki sağlar.
• Çoğu, penetrasyondan önce 10-30 dakika önce uygulanır ve partnerde uyuşmayı önlemek için çıkarılır.

Potansiyel Yan Etkiler

• Geçici uyuşma veya duyarlılık kaybı.
• Partner aktarımı, partnerin zevkini azaltabilir.
• Alerjik reaksiyonlar (kaşıntı, kızarıklık, yanma).

Özet

PE, oral tabletler ve topikal kremler dahil olmak üzere medikal tedavilerle etkili bir şekilde yönetilebilir. SSRI’lar (örneğin, Dapoksetin, Paroksetin) ve PDE5 inhibitörleri (örneğin, Sildenafil, Tadalafil) gibi tabletler, nörotransmitter aktivitesini değiştirerek veya ereksiyon fonksiyonunu iyileştirerek ejakülasyonu geciktirmeye yardımcı olur. Lidokain-Prilokain gibi topikal kremler, penis duyarlılığını azaltarak cinsel ilişkiyi uzatır. Kombine tedaviler, davranışsal terapi ile birlikte sonuçları artırabilir. Bu tedaviler etkili olsa da, potansiyel yan etkiler ve bireysel uygunluk, medikal gözetim altında dikkate alınmalıdır.

Prof. Dr. Emin ÖZBEK
Üroloji Uzmanı
İstanbul- TÜRKİYE