HoLEP Ameliyatı – Prostat Büyümesine HoLEP Tedavisi

HoLEP, “Holmium Laser Enucleation of the Prostate” (Holmiyum Lazerle Prostatın Enükleasyonu) olarak da bilinir ve büyük prostatlarda BPH (Benign Prostat Hiperplazisi) tedavisi için bir cerrahi prosedürdür.

İyi huylu prostat büyümesi (benign prostate hyperplasia, BPH) yaşlı erkeklerde en sık görülen Ürolojik hastalıkların başında gelir. Başlangıç aşamasında ilaç tedavisi faydalı olur, ama zamanla ilaçlar fayda etmez ve ameliyat gerekir. BPH hastalığının ameliyat ile tedavisinde son yılarda HoLEP ameliyatı yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu yazımda HoLEP yönteminden bahsedeceğim.

HoLEP ameliyatı nedir?

HoLEP, lazerle yapılan iyi huylu prostat büyümesi ameliyatıdır. Açılım olarak HOLEP, “Holmium Laser Enuclation of Prostate” (holmiyum lazer kullanılarak prostatın büyümüş kısmının çıkartılması) ifadesinin kısaltılmış şeklidir. Halk arasında “lazer ile yapılan kapalı prostat ameliyatı” olarak ta bilinir.

HoLEP ameliyatı günümüzde prostat büyümesinin tedavisinde “altın standart tedavi yöntemi” olarak kabul edilmektedir. Biz de İstanbul’da ilk olarak özel HOLEP cihazını alarak bu ameliyatı ilk yapan bir kliniğiz (HOLEP İstanbul).

Ameliyat öncesi Ürolojik muayene

HoLEP ameliyatı olacak hastalar öncelikli olarak Ürolojik açıdan ayrıntılı bir incelemeden geçirilir. Bu amaçla:

• Parmakla makattan prostat muayenesi yapılır
• Prostat kanseri olup olmadığı mutlaka ayırt edilmelidir.
• Prostatın büyüklüğü (ağırlığı) belirlenmelidir.
• PSA (prostat spesifik antijen) testi yapılmalı, eğer yüksekse kanser yönünden ileri araştırma yapılmalıdır. Bu amaçla multiparametrik MR ve sonuca göre prostat biyopsisi yapılmalıdır.
• Böbrekler ve mesane değerlendirilmeli: Ultrasonografi ve böbrek fonksiyon testleri yapılarak böbrekler ve mesane hakkında bilgi edinilebilir.
• Gerekirse ürodinami gibi mesane fonksiyonlarını gösteren testler istenebilir.
• İdrar akımını gösteren üroflow testi yapılması idrar akımı hakkında fikir verir.
• Mesanede miksiyon sonrası rezidü idrar tayini: Normalde mesanede idrar yaptıktan sonra idrar kalmaması gerekir, ancak tıkanıklık varsa değişik derecelerde mesanede idrar kalacaktır.
• İdrar tahlili yapılmalı: Eğer enfeksiyon varsa ameliyat öncesi uygun antibiyotikle tedavi edilmesi gerekir.

HOLEP ameliyatı öncesi hazırlık, neler yapılmalıdır?

• HOLEP ameliyatıolacak hastalar ameliyat öncesi genel bir değerlendirmeden geçer. Bu amaçla hastalardan rutin kan testleri istenir, burada:
• Karaciğer-böbrek fonksiyon testleri istenir
• Kanama, pıhtılaşma testlerinin normal olup olmadığı,
• Rutin kan sayımı yapılır, kan grubu tayin edilir. Eğer kan değerleri yetersiz ise hastaya önceden kan verilerek anesteziye uygun hale getirilir.
• Akciğer grafisi
• EKG çekilerek akciğer ve kalbin normal olup olmadığı öğrenilir ve lüzumu halinde gerekli tedbirler önceden alınır.
• Kalb -akciğer veya şeker hastalığı gibi kronik problemi olan hastalara eğer anestezi uzmanı gerek görürse ilgili bölümlerden konsültasyon istenir ve buralardan gelen önerilere göre gerekli tedaviler yapılır.
• Hastalar önceden kan sulandırıcı alıyorlarsa genellikle ameliyatlardan bir hafta önce bunlar kesilir veya daha uygun olanları ile değiştirilir.
• Eğer hastalar şeker ilacı, tansiyon ilacı veya nörolojik rahatsızlıklar nedeniyle kronik ilaç kullanıyorsa ameliyat öncesi bunların anestezi hekimince bilinmesinde fayda vardır. Tansiyon ve şeker ilaçlarının genellikle ayni şekilde alınması önerilir. Veya diğer kullanılan ilaçların ameliyat öncesi kesilmesi gerekebilir.
• Hastalar ameliyat öncesi gece 24.00 dan sonra aç kalırlar, ağızdan hiçbir şey yiyip içmezler (ameliyat öncesi en az 5-6 saat önceden)
• Eğer daha önceden kullandığı tansiyon, şeker ilacı varsa bunlar ilgili uzman tarafından veya anestezi uzmanınca uygun görülürse ayni şekilde kullanılır
• Ameliyat öncesi hastaların rahatlaması, stressiz bir şekilde ameliyata girmeleri için sakinleştirici ilaçlar verilebilir
• Hastaneye gelmeden önce kullanacağı günlük hastane kıyafetleri (terlik, pijama vs..) temin edilir,
• Ameliyat öncesi kimlik kontrolü ve hastaneye yatışını takiben ameliyatla ilgili” aydınlatılmış onam formu” imzalatılır,
• Mümkün olduğu kadar az sayıda ziyaretçi gelmesi, ziyaretlerin kısa süreli olması ve sadece bir kişi refakatçi kalması önerilir

HOLEP ameliyatı nasıl yapılır?

HOLEP yöntemi üretradan özel endoskopik aletlerle (optik ve ışıklı sistem) girilerek prostatın üretraya (idrar kanalı) bası yapan kısımlarının (adenom) lazer ile kapsülden (prostat zarı) ayrılarak mesaneye itilmesi ve buradan morselatör denen sistemle prostat parçalarının çok küçük parçalara ayrılıp çıkartılması şeklinde yapılan bir ameliyattır. Bu sistemde vücutta hiçbir kesi veya ameliyat izi yoktur.

Teknik olarak HOLEP ameliyatı başlıca 3 yöntemle yapılır, bu yöntemler:

• Üç parça halinde prostatın çıkartılması (Three lober prostatectomy): Bu metotla üretradan girilerek lazerle prostatik üretrada saat 5 ve 7 hizasından mesane tarafından başlayarak verumontanum denen prostatın alt kısmına kadar serince, prostat kapsülüne kadar bir insizyon (kesi) yapılır. Daha sonra orta, sağ ve sol prostat lobları kapsülden ayrılarak (diseksiyon) mesaneye Bu yöntemde prostat 3 parça halinde kapsülden diseke edilip (prostat kapsülünden ayırma işlemi) mesaneye itildiği için İngilizce olarak “three lober prostatectomy” (3 parça halinde) denir. Mesaneye atılan bu parçalar daha sonra buradan “morselatör” denen bir cihazla çok küçük parçalar halinde dışarı çıkartılır.
• İkinci yöntem “iki parçalı prostatektomi (two lober prostatectomy): Bu metotta büyümüş prostat adenomu 2 parça halinde prostat zarından ayrılıp mesaneye atılır ve buradan da morselatörle parçalanarak dışarı alınır.
• Bir diğer yöntem “en block prostatectomy” (bütün halinde büyümüş prostat adenomunun prostatın kapsülünden ayrılıp mesaneye atılması) Burada idrar yapmayı zorlaştıran iyi huylu prostat dokusu kapsülden bütün olarak ayrılıp mesaneye atılır ve “morselatör” ile parçalanıp çok küçük parçalar halinde dışarı çıkartılır.

Her üç yöntemin de birbirlerine karşı hiçbir üstünlüğü, avantajı yoktur. Yapılan işlem tamamen aynıdır. Seçim tamamen cerrahın alışkanlığı ile ilgilidir.

Ameliyatla alınan parçalar patolojiye gönderilir mi?

HOLEP bir prostat kanseri ameliyatı değildir, çok düşük ihtimal olsa da ameliyatla alınan tüm parçalar kanser ihtimaline karşı patolojiye gönderilir.

Anestezi şekli, hastanede yatış süresi, sonda kalış süresi ne kadardır?

HOLEP ameliyatı olacak hastalara genel anestezi veya spinal anestezi (belden aşağı uyuşturma) verilir. Sonda 1 veya 2 gün hastada kalır.

HOLEP ameliyatının avantajları nelerdir?

HOLEP ameliyatına benzer prostat TUR, plazmakinetik, resum ameliyatları ve açık prostat ameliyatı da vardır, ancak HOLEP ameliyatının bu ameliyatlara göre bir çok avantajları bulunmaktadır. Bu avantajlarından dolayı, iyi huylu prostat büyümesinin cerrahi tedavisinde bu yöntem günümüzde “altın standart tedavi yöntemi” olarak kabul edilmektedir. Yani etkinliği en iyi, yan etkileri en az bir ameliyat metodudur. HOLEP ameliyatının üstünlüklerini (diğer ameliyatlara göre avantajları) şu şekilde sıralamak mümkündür:

• HOLEP ile kanama diğer yöntemlere göre daha az olur
• HOLEP tedavisi sonrası hastalar daha az hastanede yatar, daha erken taburcu olur
• Ameliyat sonrası hastalar normal hayatlarına daha erken dönerler
• İşlem sonrası hastalar daha az sondalı kalır
• Bu yöntemle yapılan ameliyatta daha fazla prostat dokusu çıkartılır
• Daha fazla prostat dokusu çıkartıldığından çıkartılan parçaların incelenmesi sonucu prostat kanseri yakalama ihtimali daha yüksektir.
• Bu yöntemle prostatın tekrarlama oranı yoktur, son derece azdır
• TUR ameliyatında görülen “TUR sendromu” HOLEP ameliyatında görülmez
• Laser yöntemi ile ameliyat sonrası cinsel fonksiyonlar etkilenmez. Çünkü lazer enerjisi çok derine nüfuz etmediğinden penisin ereksiyon sağlayan sinirlerine hasar daha az bir ihtimaldir. Oysa diğer yöntemlerde değişik derecelerde cinsel fonksiyon bozuklukları görülür.
• Her büyüklükteki prostatlarda uygulanabilir
• Bu yöntemle ameliyat sonrası mesane boynu darlığı diğer yöntemlere daha seyrek görülür
• Tüm bu avantajlarından dolayı HOLEP yöntemi iyi huylu prostat tedavisinde “altın standart” tedavi yöntemi olarak kabul edilmektedir.

HOLEP ameliyatı cinsel fonksiyonları olumsuz etkiler mi?

HOLEP yönteminde kullanılan lazer enerjisi 0,4 mm derinliğe kadar nüfuz ettiğinden prostatın dışından ve prostat kapsülüne komşu olarak geçen sinirler üzerinde olumsuz etki oluşmaz ve bunun sonucu olarak ta HOLEP hastalarında ereksiyon problemleri görülmez.

Retrograt ejeakülasyon (meninin geriye kaçması) tüm prostat ameliyatlarında görülür, HOLEP ameliyatında bazı koruyucu yöntemler yapılarak bu durumu bira azaltmak mümkündür, ama yüzde yüz garanti değildir.

HOLEP ameliyatı fiyatı ne kadardır?

HOLEP maliyeti diğer yöntemlere göre biraz daha yüksektir, bunun nedenleri:

• Cihazın ve kullanılan sarf malzemelerinin pahalı olması
• Her hastanede yapılamaması, belli merkezlerde yapılması
• Öğrenim eğrisinin uzun olması
• Yetişmiş ve bu işi yapan kişileri sınırlı olması gibi nedenlerdir.

Ameliyat sonrası hastaların dikkat etmesi gereken hususlar

Ameliyat sonrası hastaların dikkat etmeleri gereken bazı hususları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Hastalar ameliyattan sonra 20-30 dakika kadar ameliyathanede iyice kendilerine gelene kadar bekletilir, daha sonra odasına geçer
• Hastalara ameliyattan sonra 4-5 saat süreyle ağızdan yiyecek ve içecek verilmez. Bu süre içinde sadece damar yolundan serum verilir.
• Hastanın ağrısını giderek için ağrı kesici ve enfeksiyona karşı koruyucu antibiyotik tedavisi başlanır (damar yoluyla veya enjeksiyon yoluyla).
• 5 saat sonra hasta değerlendirilir ve eğer sorun yoksa ağızdan su ve sulu yiyecekler almaya başlar, yavaş yavaş ayağa kalkar ve yürür. Eğer spinal anestezi almışsa yürümesi daha geç saatlerde olur.
• Ameliyattan sonra birinci günde hasta değerlendirilir, damar yolu kesilir, ağızdan beslenmeye başlar, ilaçları da damar yerine ağızdan hap şeklinde verilir.
• Hastalara ağızdan almaya başladıktan sonra bol su içmeleri önerilir. Günde en az 2-3 litre sıvı alımı faydalıdır, bu şekilde idrar rengi daha açık gelir ve içerde kanama olmaz.
• Hastaların genel durumu iyi ve idrarda da herhangi bir sorun yoksa birinci günde veya ikinci günde taburcu edilir.
• Taburcu edilen hastalara ağızdan almaları için ağrı kesici ve antibiyotik tedavisi başlanır.
• İdrar sondasını genellikle 2. günde çekiyoruz, eğer hastalarda üretra darlığı da var ve bunun da tedavisi yapılmışsa veya bazen yağlı hastalarda sonda daha sonraki günlerde çekilebilir.
• 2 hafta sonra hastalar kontrole çağrılır, daha sonra belli aralıklarla hastalar değerlendirilir.

Özet olarak; HoLEP ameliyatı, iyi huylu prostat büyümesinin (BPH) ameliyatla tedavisinde en etkili, sonuçları en iyi olan bir ameliyat yöntemidir. Ameliyat sonrası nüks olmaz, cinsel fonksiyonlar etkilenmez. BPH tedavisinde altın standart bir tedavi yöntemidir. Uzun zamandır HOLEP ameliyatını başarı ile yapmaktayız ve sonuçlarımız oldukça başarılıdır.

HOLEP tedavisi hakkında daha fazla bilgi almak için mail ya da telefon yoluyla daha fazla bilgi alabilirsiniz.

Prof. Dr. Emin ÖZBEK

Üroloji Uzmanı

İstanbul- TÜRKİYE

Aşağıdaki panel üzerinden doktorumuzdan online randevu alabilirsiniz.