Varikosel, erkek infertilitesinin yaygın nedenlerinden biridir ve skrotumdaki pampiniform pleksus içinde genişlemiş damarlarla karakterizedir. Farklı tedavi seçenekleri arasında, mikroskopik varikoselektomi ve perkütan embolizasyon, semptomları hafifletmek ve fertilite sonuçlarını iyileştirmek amacıyla yaygın olarak kullanılan iki yöntemdir.

Her bir yöntem; etkinlik, komplikasyon oranları, iyileşme süresi ve maliyet açısından belirgin avantajlar ve sınırlamalar sunar. Bu karşılaştırma, mikroskopik varikoselektomi ile embolizasyonun klinik sonuçlarını değerlendirmeyi ve en etkili, hasta için en iyi çözümü belirlemeyi amaçlamaktadır.

Mikroskopik Varikoselektomi

Mikroskopik varikoselektomi, büyütülmüş damarların bağlanması yoluyla varikoselin tedavi edildiği cerrahi bir işlemdir. Yüksek çözünürlüklü bir ameliyat mikroskobu kullanılarak uygulanan bu teknik, önemli anatomik yapıların net bir şekilde tanımlanmasına ve korunmasına olanak sağlar. Bu da komplikasyon risklerini azaltır ve başarı oranlarını artırır.

Varikosel Embolizasyonu

Varikosel embolizasyonu, görüntüleme eşliğinde gerçekleştirilen minimal invaziv bir işlemdir. Girişimsel radyolog, damara kateter yerleştirerek varikosele neden olan anormal damarları koil (sarmal) veya sklerozan madde ile tıkar. Bu sayede kan akışı kesilir, semptomlar hafifler ve cerrahiye gerek kalmaz.

Mikroskopik varikoselektominin avantaj ve dezavantajları

Mikroskopik varikoselektominin avantaj ve dez avantajları özet olarak şu şekildedir:

Avantajlar:

• Yüksek başarı oranı: Fertiliteyi artırır, varikosel nüksünü azaltır.
• Düşük nüks oranı: Mikroskop, damarların doğru şekilde tespit edilip bağlanmasını sağlar.
• Minimal komplikasyon: Arter ve lenf damarları korunur, hidrosel gibi komplikasyonlar nadirdir.
• Ayaktan tedavi: Lokal veya genel anesteziyle aynı gün taburcu edilebilir.

Dezavantajlar:

• İnvazivdir: Küçük cerrahi kesi gerektirir.
• İyileşme süresi daha uzundur: Embolizasyona göre daha uzun sürer.
• Anestezi gerektirir: Genel veya bölgesel anestezi gerekir.
• Teknik olarak zordur: Özel eğitim ve ekipman gerektirir.

Varikosel embolizasyonunun avantaj ve dezavantajları

Varikosel embolizasyonunun avantaj ve dez avantajları özet olarak şu şekildedir:

Avantajlar:

• Minimal invaziv: Cerrahi kesi gerekmez, küçük bir kateterle yapılır.
• Hızlı iyileşme: Hastalar genellikle 1–2 gün içinde normal yaşantısına döner.
• Sadece lokal anestezi: Anesteziye bağlı riskler azalır.
• Tekrarlayan vakalarda etkili: Daha önce cerrahi geçirmiş hastalarda etkilidir.
• Ayaktan tedavi: Genellikle 1 saat içinde tamamlanır, aynı gün taburcu.

Dezavantajlar:

• Radyasyon maruziyeti: Floroskopi (X-ışını görüntüleme) kullanılır.
• Teknik başarısızlık riski: Bazı durumlarda damarlar kateterle ulaşılamaz olabilir.
• Nispeten yüksek nüks oranı: Mikroskopik varikoselektomiye göre biraz daha yüksektir.
• Sınırlı erişim: Girişimsel radyoloji uzmanı ve özel ekipman gerektirir.

Mikroskopik varikoselektomi ve embolizasyon karşılaştırması

Mikroskopik varikoselektomi mi, embolizasyon mu?

Varikosel tedavisi için en iyi tedavinin mikroskobik ameliyat mı yoksa embolizasyon mu sorusu hastalar tarafından çok merak edilmektedir. Kanıta dayalı bilgiler eşliğinde bu konuyu özetlemek gerekirse:

Kanıta Dayalı Bulgular

1. Mikroskopik Varikoselektomi: Altın Standart

• 35 çalışmayı kapsayan meta-analiz, subinguinal ve inguinal mikroskopik varikoselektominin gebelik oranlarında en yüksek başarıyı sağladığını, sperm sayısı ve hareketliliğinde belirgin iyileşme sunduğunu, komplikasyon ve nüks oranlarının en düşük olduğunu göstermiştir.
• Diğer bir meta-analiz, mikroskopik cerrahinin açık ve laparoskopik tekniklere kıyasla daha iyi gebelik oranları, sperm parametrelerinde daha fazla iyileşme ve daha düşük komplikasyon oranları sağladığını doğrulamıştır.
• Bir randomize klinik çalışma, mikroskopik cerrahinin açık ve laparoskopik yöntemlere göre üstün olduğunu; hidrosel oluşumunun sıfır, nüks oranının daha düşük, gebelik oranının ise %40 olduğunu göstermiştir (18 ayda).

2. Embolizasyon: Geçerli ve Minimal İnvaziv Alternatif

• Fransa, Toulouse’da yapılan bir çalışmada, embolizasyonun sperm parametrelerinde iyileşme, spontan gebelik (%35,5) ve hasta memnuniyeti açısından mikroskopik cerrahi ile benzer sonuçlar verdiği, ancak daha az ağrı ve daha hızlı iyileşme sağladığı görülmüştür.
• 16 çalışmanın meta-analizi, embolizasyon gibi endovasküler tedavilerin daha az yan etkiyle ilişkili olduğunu, gebelik ve nüks oranlarında cerrahiyle benzer sonuçlar verdiğini göstermiştir.
• Diğer raporlar, embolizasyonun yüksek teknik başarı oranı, ağrının hafiflemesi, ultrason bulgularında iyileşme ve sperm kalitesinde artış sağladığını, düşük yan etki profiline sahip olduğunu göstermektedir.

3. Teknik Başarı vs. Başarısızlık

• 158 hastayla yapılan bir çalışmada, bilateral embolizasyonda %19,3 teknik başarısızlık oranı bildirilmiştir. Mikroskopik cerrahide bu oran genelde %5’in altındadır. Bu durum, bilateral varikosel vakalarında mikroskopik cerrahinin daha uygun olduğunu, sol tarafla sınırlı vakalarda her iki yöntemin de tercih edilebileceğini düşündürmektedir.

Özet Tablo

Sonuç

• Mikroskopik varikoselektomi, özellikle fertiliteyi artırmada, sperm kalitesini iyileştirmede ve uzun vadeli başarıda “altın standart” olarak kabul edilmektedir. Nüks oranı genellikle %5’in altındadır, deneyimli cerrahlar tarafından yapıldığında bu oran %0,8’e kadar düşebilir.
• Embolizasyon, birçok vakada benzer sonuçlar vermesiyle birlikte güvenli, daha az invaziv ve hızlı iyileşme sağlayan bir alternatif olarak öne çıkar. Özellikle tek taraflı varikosel vakaları ya da minimal iş gücü kaybı isteyen hastalar için idealdir.
• Çift taraflı varikosel durumlarında ise, mikrocerrahi, daha düşük teknik başarısızlık oranları nedeniyle daha güvenli ve güvenilir bir seçenek olabilir.

Özet

Mikroskopik varikoselektomi ve embolizasyon, erkek infertilitesiyle sıklıkla ilişkili olan varikoselin tedavisinde öne çıkan iki yöntemdir. Mikroskopik varikoselektomi, yüksek başarı oranı, sperm kalitesinde belirgin iyileşme ve düşük nüks ile komplikasyon oranları sayesinde yaygın olarak altın standart kabul edilir. Mikroskopik cerrahide nüks oranı genellikle %5’in altındadır ve deneyimli bir cerrahın elinde bu oran %0,8’e kadar düşebilir. Günümüzde varikosel tedavisinde mikroskopik cerrahi, en etkili yöntem olarak kabul edilmektedir.

Tıbbi çalışmalar, uzun vadeli başarı ve özellikle fertilitenin yeniden kazanımı açısından mikroskopik varikoselektomiyi tutarlı bir şekilde desteklemektedir. Embolizasyon, daha kısa iyileşme süresi ve daha az ameliyat sonrası ağrı gibi avantajlara sahip minimal invaziv bir radyolojik yöntem olarak dikkat çeker.

Prof. Dr. Emin ÖZBEK
Üroloji Uzmanı
İstanbul – TÜRKİYE