Seminal sıvı, semen, meni olarak da bilinir, erkek üreme sistemi tarafından üretilen sperm hücreleri ve sıvılardan oluşan karmaşık bir karışımdır. Üreme sürecinde önemli bir rol oynar; spermin kadın üreme sistemi boyunca hareket etmesi için gerekli olan besinleri ve ortamı sağlar.

Seminal sıvı nedir?

Seminal sıvı, (meni, seminal plazma) erkek üreme sistemi tarafından boşalma sırasında salınan sıvıdır. Testisler tarafından üretilen sperm hücreleri ve seminal veziküller, prostat bezi ve bulbouretral bezler gibi yardımcı bezler tarafından salgılanan çeşitli sıvılardan oluşur. Bu sıvılar, sperm için besin sağlar, sperm hareketliliğini destekler ve spermin kadın üreme sistemi boyunca ilerlemesine yardımcı olur. Seminal sıvı, döllenme sırasında spermin yumurtaya ulaşmasına yardımcı olarak üreme için hayati bir rol oynar.

Normal meninin özellikleri nelerdir?

Normal seminal sıvının parametreleri, semen analizi ile değerlendirilebilir. Bu analizde sıvının çeşitli özellikleri incelenir. Temel parametreler şunlardır:

• Hacim: Normal meni hacmi, tipik olarak boşalma başına 1,5 ila 5,0 mililitre arasındadır.
• Sperm Konsantrasyonu: Normal sperm konsantrasyonu genellikle mililitre başına 15 milyon spermin üzerindedir.
• Toplam Sperm Sayısı: Sağlıklı bir toplam sperm sayısı, genellikle ejakülat başına 39 milyon spermin üzerindedir.
• Sperm Hareketliliği: Spermlerin en az %40’ı hareketli (hareket eden) olmalıdır.
• Sperm Morfolojisi: Normal sperm morfoloji oranı, genellikle belirli kriterlere göre normal şekilli spermlerin %4’ünden fazladır.
• pH: Seminal sıvı hafif alkalin pH’ya sahip olmalıdır, tipik olarak 7.2 ile 8.0 arasında.
• Viskozite: Semen nispeten viskoz olmalıdır ancak boşalmadan sonraki 20-30 dakika içinde sıvılaşmalıdır.
• Beyaz Kan Hücreleri: Normalde, beyaz kan hücrelerinin varlığı minimal olmalıdır; fazlalığı enfeksiyon veya iltihaplanmayı gösterebilir.

Seminal sıvının kaynağı nedir?      

Seminal sıvı, erkek üreme sistemindeki birkaç ana yapı tarafından üretilir:

• Testisler: Testisler sperm hücrelerini üretir ve meniye küçük miktarda sıvı katkısında bulunur.
• Seminal Veziküller: Bu bezler seminal sıvının önemli bir kısmını salgılar. Salgıları arasında sperme enerji sağlayan fruktoz ve spermi besleyip destekleyen diğer maddeler bulunur.
• Prostat Bezi: Prostat bezi, meninin önemli bir kısmını oluşturan bir sıvı üretir. Bu sıvı, boşalma sonrası meninin sıvılaşmasına ve sperm hareketliliğine yardımcı olan prostat spesifik antijen (PSA) gibi enzimler içerir.
• Bulbouretral Bezler (Cowper Bezleri): Bu bezler, idrardan kaynaklanan asiditeyi nötralize etmeye yardımcı olan ve boşalma sırasında kayganlık sağlayan berrak bir sıvı salgılar.

Meninin görevleri ve önemi nedir?

Seminal sıvı, çeşitli önemli işlevlere sahiptir ve üreme sağlığı açısından önemlidir:

• Spermin Beslenmesi: Seminal sıvı, sperm için enerji sağlayan fruktoz ve proteinler gibi temel besin maddelerini sağlar ve spermlerin hayatta kalmasını ve hareketliliğini destekler.
• Spermin Taşınmasını Kolaylaştırma: Sıvı, spermin kadın üreme sistemi boyunca ilerlemesini sağlayan bir ortam olarak işlev görür. Viskozitesi, spermin itilmelerine ve hareket ederken korunmalarına yardımcı olur.
• Spermin Korunması: Seminal sıvı, spermi kadın vajinasının asidik ortamından korumaya yardımcı olur. Asiditeyi tamponlayıp nötralize eden maddeler içerir, bu da sperme zarar verebilir.
• Sperm Hareketliliğinin Artırılması: Seminal sıvıdaki enzimler ve maddeler, boşalmadan sonra meninin sıvılaşmasına yardımcı olarak spermlerin yumurtaya daha etkili bir şekilde yüzmesini sağlar.
• Döllenme Desteği: Seminal sıvı, kadın üreme sistemini etkileyebilecek, örneğin spermin geçişini kolaylaştıracak servikal mukus değişikliklerini teşvik eden prostaglandinler ve diğer bileşikler içerir.
• Kayganlaştırma: Sıvı, üretra ve vajinal kanalı ilişki sırasında kayganlaştırmaya yardımcı olur, sürtünmeyi ve rahatsızlığı azaltır.

Seminal sıvı miktar ve özelliklerini etkileyen durumlar

Seminal sıvının bileşimi ve işlevi, erkek fertilitesini etkileyebilecek birkaç bozukluktan etkilenebilir. Yaygın durumlar şunlardır:

• Oligospermi
• Azospermi
• Aspermi
• Düşük seminal sıvı hacmi
• Hipospermi
• Seminal sıvı enfeksiyonları
• Anormal seminal sıvı pH’ı
• Seminal sıvı viskozite sorunları
• Sperm morfolojisi anormallikleri
• Genetik veya hormonal bozukluklar

Seminal sıvı ile sperm arasındaki farklar nelerdir?

Seminal sıvı ve sperm, boşalmanın farklı bileşenleridir ve her biri farklı işlevlere sahiptir:

Seminal Sıvı

• Bileşim: Seminal sıvı, sperm hücreleri, seminal veziküllerden, prostat bezinden ve bulbouretral bezlerden gelen sıvılar, enzimler, hormonlar ve diğer maddelerden oluşan karmaşık bir karışımdır.
• İşlev: Ana işlevleri, sperm için besin sağlamak, sperm taşınmasını kolaylaştırmak, spermi vajinanın asidik ortamından korumak ve ilişki sırasında kayganlık sağlamaktır.
• Hacim: Seminal sıvı, ejakülat hacminin çoğunu oluşturur, tipik olarak boşalma başına 1,5 ila 5,0 mililitre arasında değişir.

Sperm

• Bileşim: Sperm, testislerde üretilen bireysel üreme hücreleridir. Her sperm hücresi, genetik materyal içeren bir baş, enerji sağlayan bir orta parça ve hareketi sağlayan bir kuyruktan oluşur.
• İşlev: Sperm, genetik materyali erkekten dişi yumurtaya taşımak ve döllenmeyi sağlamak için tasarlanmıştır. Sperm hareketlidir ve yumurtaya ulaşmak için seminal sıvı içinde yüzmeye programlanmıştır.
• Miktar: Sperm, ejakülatın daha küçük bir bileşenidir. Tipik bir semen örneğinde sperm konsantrasyonu, mililitre başına 15 milyon spermin üzerinde olmalıdır.

Seminal sıvı ile ön ejakülasyon üretral sıvı arasındaki farklar nelerdir?

Seminal sıvı ve ön ejakülasyon üretral sıvı, erkek üreme sisteminin her iki salgısıdır ancak farklı özelliklere ve işlevlere sahiptir:

Seminal Sıvı

• Bileşim: Seminal sıvı veya meni, sperm hücreleri, seminal veziküllerden, prostat bezinden ve bulbouretral bezlerden gelen sıvılar, çeşitli enzimler, hormonlar ve diğer maddelerden oluşan karmaşık bir karışımdır.
• Hacim: Seminal sıvı, ejakülatın ana bileşenidir ve tipik olarak boşalma başına 1,5 ila 5,0 mililitre arasında değişir.
• İşlev: Sperm için besin ve destek sağlar, sperm taşınmasını kolaylaştırır, spermi asidik ortamlardan korur ve ilişki sırasında kayganlık sağlar.
• Boşalma: Seminal sıvı, boşalma sırasında salınır ve sperm hücreleri içerir.

Ön Ejakülasyon Üretral Sıvı

• Bileşim: Ön ejakülasyon sıvısı, diğer adıyla pre-cum, bulbouretral bezler (Cowper bezleri) tarafından salgılanan berrak, kaygan bir sıvıdır. Mukoza ve küçük miktarda enzim içerir ancak tipik olarak sperm içermez.
• Hacim: Ön ejakülasyon sıvısının hacmi, seminal sıvıya kıyasla çok daha küçüktür ve boşalmadan önce salınır.
• İşlev: Ön ejakülasyon sıvısı, üretrayı kayganlaştırır ve idrardan kalan asiditeyi nötralize eder, bu da boşalma sırasında sperm için daha uygun bir ortam sağlar. Ayrıca, üretrayı meninin geçişi için hazırlar.
• Boşalma: Cinsel uyarılma sırasında, boşalmadan önce salınır ve üretrada önceki boşalmadan kalan sperm bulunması durumunda iz miktarda sperm içerebilir, ancak genellikle sperm konsantrasyonu düşüktür.

Seminal sıvıyı etkileyen hastalıklar

Bazı organ hastalıkları, seminal sıvının bileşimini ve kalitesini etkileyebilir. İşte belirli organların hastalıklarının seminal sıvıyı nasıl etkilediği:

• Prostat hastalıkları: Prostatit, Benign Prostat Hiperplazisi (BPH), Prostat Kanseri
• Seminal vezikül bozuklukları: Seminal Vezikülit, Kistler veya Tümörler
• Testis bozuklukları: Testis Kanseri, Orşit
• Bulbouretral bez bozuklukları: Enfeksiyonlar veya İltihaplanma,
• Hormonal Bozukluklar: Hipogonadizm, endokrin bozukluklar
• Sistemik rahatsızlıklar: diyabet, kronik böbrek hastalığı

Özet

Seminal sıvı veya meni, erkek üreme sistemi tarafından üretilen karmaşık bir sıvııdır. Testislerden gelen sperm hücreleri ile seminal veziküller, prostat bezi ve bulbouretral bezlerden gelen salgılardan oluşur. Seminal sıvı, sperm canlılığını sağlayarak ve başarılı bir döllenmeyi mümkün kılarak üreme sürecinde önemli bir rol oynar.

Prof. Dr. Emin ÖZBEK

Ürolog

İstanbul- TÜRKİYE