Skene bezi kisti ameliyatı, Skene bezlerinde—diğer adıyla paraüretral bezlerde—oluşan kistleri tedavi etmek amacıyla uygulanan küçük çaplı bir cerrahi işlemdir. Bu küçük bezler, üretra açıklığının her iki yanında yer alır ve kadınlarda kayganlaşmaya katkıda bulunurlar. Bezlerin kanalları tıkandığında, sıvı birikir ve bu da kist oluşumuna yol açar. Skene bezi kistlerinin çoğu belirti vermez ve kendiliğinden geçer; ancak büyük ya da belirti gösteren kistler rahatsızlığı gidermek, enfeksiyonu önlemek veya başka hastalıkları dışlamak için cerrahi müdahale gerektirebilir.
Bu cerrahi işlem genellikle kistin drenajı, marsupializasyonu (kistin iç yüzeyinin dışa açılması) ya da tamamen çıkarılmasını içerir. Hangi yöntemin seçileceği kistin boyutuna, tekrar etme durumuna ve hastanın genel sağlık durumuna bağlıdır. Ameliyat genellikle güvenli, minimal invaziv bir işlemdir ve lokal ya da genel anestezi altında yapılır. Hastaların çoğu kısa sürede iyileşir.
Skene (paraüretral bez) bezi nedir?
Skene bezleri, paraüretral bezler olarak da bilinir ve doğuştan kadın olarak atanmış bireylerde üretra açıklığının her iki yanında yer alan küçük bezlerdir. Bu bezler, kadın üriner-genital sisteminin bir parçasıdır ve erkek prostat bezinin karşılığı olarak kabul edilir.
Bu bezlerin üretraya açılan küçük kanalları vardır ve üretral bölgenin kayganlaşmasına yardımcı olan bir sıvı ürettikleri düşünülmektedir. Bazı bireylerde, bu bezlerin cinsel ilişki sırasında bazen “kadın ejakülasyonu” olarak adlandırılan duruma katkı sağladığı da öne sürülmektedir; ancak bu konu hâlâ araştırılmaktadır.
Skene bezlerinin kanalları tıkanırsa, sıvı birikerek Skene bezi kisti oluşturabilir. Bu kistler genellikle iyi huyludur; ancak bazen ağrılı hale gelebilir, enfekte olabilir veya idrar yapmayı ya da cinsel ilişkiyi zorlaştıracak kadar büyüyebilir. Bu gibi durumlarda tıbbi ya da cerrahi müdahale gerekebilir.
İsterseniz bu metni hasta bilgilendirme broşürü şeklinde de düzenleyebilirim. Yardımcı olmamı ister misiniz?
Skene bezi kisti nedenleri
Skene bezi kisti, üretra açıklığı yakınında bulunan Skene bezlerinin kanalları tıkandığında veya engellendiğinde oluşur. Bu tıkanıklık, bezde sıvı birikimine neden olur. Tıkanıklığın oluşma sebepleri şunlar olabilir:
- Enfeksiyon veya İltihaplanma: Bakteriyel enfeksiyonlar (örneğin, idrar yolu enfeksiyonları veya cinsel yolla bulaşan hastalıklar) bölgenin iltihaplanmasına neden olarak bez kanalının şişmesine ya da yara dokusuyla tıkanmasına yol açabilir.
- Travma veya Yaralanma: Doğum, sonda uygulamaları veya cinsel ilişki gibi fiziksel travmalar bezlerde tahrişe veya hasara neden olarak kanal tıkanıklığına yol açabilir.
- Hormonal Değişiklikler: Özellikle ergenlik ya da menopoz dönemlerinde görülen hormonal dalgalanmalar, bez salgılarını etkileyerek kist oluşumuna zemin hazırlayabilir.
- Kronik Tahriş: Hijyen ürünleri, dar kıyafetler veya yetersiz genital hijyen gibi sürekli tahrişe neden olan durumlar bezin tıkanmasına katkıda bulunabilir.
- Doğumsal Anormallikler: Nadir durumlarda, bazı bireylerde bezin ya da kanallarının yapısal anormallikleri doğuştan bulunabilir ve bu durum kist oluşma riskini artırabilir.
Skene bezi kistinin belirtileri
Pek çok Skene bezi kisti küçük ve ağrısızdır, bu nedenle herhangi bir belirti vermez. Ancak belirtiler görüldüğünde şunlar olabilir:
- Üretra açıklığı yakınında şişlik: Üretranın her iki yanında gözle görülebilen ya da elle hissedilebilen bir yumru.
- Ağrı veya rahatsızlık: Özellikle idrar yaparken, cinsel ilişki sırasında veya otururken hissedilir.
- İdrar yapmada zorluk: Kist üretraya baskı yaparsa, idrar akışında yavaşlama, tam boşaltamama hissi veya idrar tutulması görülebilir.
- Sık tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları (İYE): Kistin üretrayı kısmen tıkaması veya tahriş etmesi enfeksiyonlara zemin hazırlayabilir.
- Hassasiyet veya basınç hissi: Özellikle kist iltihaplıysa, alt genital bölgede lokalize hassasiyet veya baskı hissi oluşabilir.
- Üretradan akıntı: Kist enfekte olup kendiliğinden boşalırsa akıntı görülebilir.
- Ateş veya kızarıklık (enfekte kistlerde): Apse veya enfeksiyon belirtileridir ve tıbbi müdahale gerektirir.
Skene bezi kistinin tanısı
Tanı genellikle klinik değerlendirmeye dayanır, ancak bazı durumlarda tanıyı kesinleştirmek veya diğer hastalıkları ekarte etmek için ek testler gerekebilir.
1. Tıbbi Geçmiş
• Sağlık uzmanınız şu konular hakkında sorular soracaktır:
o Belirtiler (ağrı, şişlik, idrar sorunları, akıntı)
o Belirtilerin süresi
o Geçmişte geçirilen enfeksiyonlar, travmalar veya ameliyatlar
o Cinsel sağlık ve idrar yolu geçmişi
2. Fizik Muayene
• Pelvik muayene ile:
o Üretra açıklığı çevresi gözlemlenir
o Skene bezleri çevresinde şişlik ya da kitle kontrol edilir
o Hassasiyet, akıntı veya enfeksiyon belirtileri değerlendirilir
3. İdrar Tahlili veya Kültürü
• Aşağıdakiler için yapılır:
o İdrar yolu enfeksiyonları (İYE)
o İdrarda bakteri veya beyaz kan hücresi varlığı
4. Görüntüleme Yöntemleri (gerekirse)
• Kist büyükse, tekrar ediyorsa veya belirsizse kullanılır:
o Ultrason – Kistin ve içeriğinin görüntülenmesi
o MRI veya BT – Nadir olarak kullanılır, karmaşık veya derin kistler için
5. Kist Sıvısı Analizi veya Biyopsi (bazı durumlarda)
• Enfeksiyon ya da nadir tümör şüphesi varsa:
o Laboratuvar incelemesi için sıvı örneği alınabilir
o Kötü huylu (kanseröz) oluşumları dışlamak için biyopsi yapılabilir (çok nadir)
Ayırıcı tanı
Ürolog, benzer belirtiler gösteren diğer hastalıkları da dışlamak isteyebilir:
- Üretral divertikül
- Bartholin bezi kisti
- Apse
- Vajinal veya üretral tümörler
Skene bezi kistlerinde cerrahi tedavi endikasyonları
Küçük ve belirti vermeyen Skene bezi kistleri için cerrahi genellikle ilk tercih değildir. Ancak aşağıdaki durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir:
- Belirtili Kist
• Vajinal veya üretral bölgede ağrı, rahatsızlık veya baskı yapıyorsa
• Günlük aktiviteleri, idrara çıkmayı veya cinsel işlevi engelliyorsa - İdrar Tıkanıklığı
• Kist üretraya baskı yapacak kadar büyükse:
o İdrar yapmada zorluk
o Yavaş veya zayıf idrar akışı
o İdrar retansiyonu (idrar yapamama) - Tekrarlayan Enfeksiyonlar
• Kiste bağlı olarak sık idrar yolu enfeksiyonları görülüyorsa
• Kist sık sık iltihaplanıyor veya enfekte oluyorsa - Apse Oluşumu
• Kist enfekte olup şu belirtilere yol açıyorsa:
o Ağrılı şişlik
o Kızarıklık, ısı artışı, ateş
o Iltihaplı akıntı veya kendiliğinden boşalma - Konservatif Tedavinin Başarısız Olması
• Aşağıdaki cerrahi dışı yöntemlerin etkisiz kalması durumunda:
o Sıcak kompres
o Antibiyotik tedavisi
o İğneyle boşaltma (aspirasyon) - Tanının Belirsizliği
• Kötü huylu oluşum şüphesi varsa veya tanı net değilse, biyopsi ve patolojik inceleme için cerrahi çıkarım yapılabilir.
Skene bezi kistlerinin cerrahi tedavisi
Kist büyük, belirtili, enfekte ya da tekrarlayıcı ise cerrahi müdahale düşünülür. Amaç; belirtileri gidermek, komplikasyonları önlemek ve bazı durumlarda doku analizi ile tanıyı kesinleştirmektir.
Cerrahi Yöntemler:
- İnsizyon ve Drenaj
• Kist içeriğindeki sıvı veya iltihabı boşaltmak için küçük bir kesik yapılır
• Enfekte kistler veya apselerde sık kullanılır
• Hızlı rahatlama sağlar ama tekrarlama ihtimali yüksektir (kist zarı kalır) - Marsupializasyon
• Kist açılır, duvar kenarları ciltle dikilerek açık kalması sağlanır
• Sürekli drenaj sağlanır, tekrar oluşumun önüne geçer
• Büyük veya tekrarlayan kistlerde tercih edilir - Eksizyon (Tamamen Çıkarılması)
• Skene bezi ve kist tamamen cerrahi olarak çıkarılır
• Aşağıdaki durumlarda yapılır:
o Kist tekrar tekrar oluşuyorsa
o Tümör şüphesi varsa
o Marsupializasyon işe yaramamışsa
• Daha invaziv bir yöntemdir, ancak kalıcı çözüm sağlar
İşlem Detayları
• Vakaya göre lokal ya da genel anestezi altında yapılır
• Poliklinik, ayaktan cerrahi merkezi ya da hastanede uygulanabilir
• Süre: yaklaşık 30–60 dakika
İyileşme süreci
• Birkaç gün hafif rahatsızlık veya şişlik olabilir
• Çoğu hasta birkaç gün ila bir hafta içinde günlük yaşamına döner
• Birkaç hafta cinsel ilişkiden kaçınılmalı, vajinaya bir şey sokulmamalı
• Ağrı kesici, antibiyotik (gerekirse) ve yara bakımı bilgileri verilir
Riskler ve komplikasyonlar
• Kanama
• Enfeksiyon
• Kistin tekrar oluşması
• Nadir de olsa çevre dokulara zarar veya skar gelişimi
Özet
Skene bezi kisti ameliyatı, Skene (paraüretral) bezlerin tıkanmasına bağlı olarak üretra açıklığı yakınında gelişen kistlerin tedavisi için uygulanır. Kist ağrılı hale gelirse, enfekte olursa, idrara çıkmayı engellerse veya tekrarlarsa cerrahi önerilir. Yaygın yöntemler; insizyon ve drenaj, marsupializasyon ve eksizyondur. Genellikle küçük çaplı, ayaktan yapılan bir işlem olup, hızlı iyileşme ve başarılı sonuçlar sağlar.
Prof. Dr. Emin ÖZBEK
Ürolog
İstanbul – TÜRKİYE
WhatsApp
Cevap bırakın