Monarşizm olarak da bilinen tek testisle yaşamak, bireyin normal iki testis yerine tek testis sahibi olduğu bir durumdur. Bu, doğuştan gelen bir durumun, yaralanmanın veya cerrahi müdahalenin (orşiektomi) sonucu olabilir. Tek testise sahip olmak bazı kişiler için soru veya endişelere yol açsa da, tek testisi olan çoğu kişinin normal ve sağlıklı yaşamlar sürdürdüğünü unutmamak önemlidir.

Fizyolojik olarak, kalan testis tipik olarak diğerinin yokluğunu telafi ederek hormon ve sperm üretmeye devam eder. Doğurganlık açısından bakıldığında, doğurganlık biraz azalmış olsa da, tek testisli bireyler hala çocuk sahibi olabilir. Bir kişinin bu durumla nasıl başa çıkacağında duygusal ve psikolojik yönler rol oynayabilir ve sağlık uzmanlarıyla açık iletişim, arkadaş ve aileden destek ve kendini kabul, tek testisli hayata uyum sağlamada çok önemlidir. Genel sağlığı izlemek ve bu durumla ilgili spesifik endişeleri gidermek için bir ürologla düzenli kontroller yapılması önerilir.

“Monarşizm” veya tek testisle yaşamak nedir?

Monorşizm veya tek testisle yaşamak, skrotumda normal iki testis yerine yalnızca bir testisin bulunmasıyla karakterize edilen tıbbi bir durumdur. Konjenital (doğumda mevcut) olabileceği gibi travma, ameliyat veya hastalık gibi faktörlere bağlı olarak edinilmiş de olabilir. Monorşizm bazen diğer koşullar veya anormalliklerle ilişkilendirilebilir ve bireysel koşullara bağlı olarak tıbbi değerlendirme ve tedavi gerektirebilir.

Nedenleri

Tek testisli olan kişilerde  çeşitli nedenler etken olabilir. Bunları şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Konjenital Durumlar: Bazı kişiler tek testisle doğarlar; bu durum monorşizm olarak bilinir. Bu, fetal gelişim sırasındaki gelişim sorunları nedeniyle ortaya çıkabilir.
• İnmemiş Testis (Kriptorşidizm): Bazı durumlarda fetal gelişim sırasında testislerden biri veya her ikisi de beklendiği gibi skrotuma inmeyebilir. İnmemiş testis ameliyatla düzeltilmezse etkilenen testisin kaybıyla sonuçlanabilir.
• Testis Torsiyonu: Testise kan akışını sağlayan spermatik kordun büküldüğü tıbbi bir acil durumdur. Derhal tedavi edilmezse etkilenen testisin kaybına neden olabilir.
• Testis Travması: Testislerin şiddetli bir darbe veya ezilme gibi yaralanması, testislerden birinin veya her ikisinin de kaybıyla sonuçlanabilir.
• Testis Kanseri: Bazı durumlarda testis kanseri, orşiektomi adı verilen cerrahi bir işlemle testislerden birinin veya her ikisinin alınmasını gerektirebilir.
• Enfeksiyonlar veya İnflamatuar Durumlar: Testisleri etkileyen ciddi enfeksiyonlar veya inflamatuar durumlar, cerrahi müdahale gerektirebilir ve potansiyel olarak bir testisin alınmasına yol açabilir.

Bazı nedenlerin doğuştan veya gelişim sırasında ortaya çıkmasına rağmen, diğerlerinin acil müdahale ve müdahale gerektiren tıbbi durumların veya acil durumların sonucu olabileceğini unutmamak önemlidir. Bu durumlarla karşı karşıya kalan bireylerin uygun tanı, tedavi ve tek testisli hayata uyum konusunda rehberlik için bir ürologa başvurması gerekmektedir.

Tek testisli erkek bebek sahibi olabilir mi?

Evet genellikle tek testisli erkeklerin çocuk sahibi olması mümkündür. Testisler sperm üretir ve sağlıklı bir testise sahip olmak genellikle normal sperm üretimi ve doğurganlık için yeterlidir. Geriye kalan testis tipik olarak doğurganlığı sürdürmek için yeterli sperm üreterek diğerinin yokluğunu telafi eder.

Ancak her iki testisi olan erkeklerle karşılaştırıldığında doğurganlığın biraz azalabileceğini unutmamak önemlidir. Tek testisli bir kişi partneriyle birlikte hamile kalma konusunda zorluk yaşıyorsa, bir doğurganlık uzmanına veya üreme endokrinoloğuna danışmak, potansiyel çözümler veya müdahaleler hakkında fikir verebilir.

Her durumda, doğurganlık veya aile planlamasıyla ilgili endişeleriniz varsa ve tek testisiniz varsa, özel durumunuza göre kişiselleştirilmiş tavsiyelerde bulunabilecek bir ürologdan rehberlik almanız önerilir.

Tek testisli erkeğin normal bir cinsel yaşamı olması mümkün mü?

Evet, tek testisli erkeklerin normal ve sağlıklı bir cinsel yaşama sahip olmaları tamamen mümkündür. Testisler, testosteron da dahil olmak üzere hormonların ve üreme için spermin üretilmesinde rol oynar. Bir erkeğin bir testisi olduğunda, geri kalan testis genellikle normal cinsel işlev ve doğurganlık için yeterli hormon ve sperm üreterek bunu telafi eder.

Cinsel performans açısından tek testise sahip olmanın önemli bir etkisi olması muhtemel değildir. Ancak bireysel deneyimler farklılık gösterebilir ve psikolojik sağlık, genel sağlık ve altta yatan tıbbi durumlar gibi faktörler cinsel işlevi etkileyebilir.

Birisinin cinsel sağlığıyla ilgili endişeleri varsa veya herhangi bir zorluk yaşıyorsa bir ürologa başvurması tavsiye edilir. Bir doktorla açık iletişim, belirli endişeleri giderebilir, cinsel sağlığın korunması konusunda rehberlik sağlayabilir ve gerektiğinde destek sunabilir. Ek olarak, tek testis sahibi olmanın psikolojik veya duygusal yönlerini ele almak, olumlu bir cinsel deneyime ve genel refaha katkıda bulunabilir.

Takip

Tek testisli erkekler normal, sağlıklı yaşamlar sürdürebilir ancak akıllarında tutmak isteyebilecekleri birkaç husus ve önlem vardır:

• Düzenli Tıbbi Kontroller: Genel sağlığı, hormon seviyelerini ve tek testis sahibi olmakla ilgili olası sorunları izlemek için bir sağlık uzmanıyla düzenli kontroller planlayın.
• Kendi Kendine Muayene: Kalan testislerde boyut, şekil veya kitlelerdeki herhangi bir değişiklik olup olmadığını görmek için düzenli olarak kendi kendine muayene yapın. Herhangi bir anormalliğin erken tespiti çok önemli olabilir.
• Hormon Düzeyleri: Sağlıklı bir testis sıklıkla hormon üretimini telafi edebilse de yine de testosteron düzeylerinin izlenmesi tavsiye edilir. Hormon dengesizlikleriyle ilgili endişeleriniz varsa bir sağlık uzmanına danışın.
• Doğurganlık Kaygıları: Çocuk sahibi olmayı planlayan tek testisli bireyler, zorluklarla karşılaştıklarında bir doğurganlık uzmanına danışmak isteyebilirler. Doğurganlık biraz azalmış olabilir ancak tek testisli birçok erkek hâlâ çocuk sahibi olabilir.
• Koruyucu Önlemler: Yaralanmanın doğurganlık ve genel sağlık üzerinde olumsuz etkileri olabileceğinden, kalan testislerin yaralanmasını önlemek için önlem alın.
• Psikolojik Destek: Tek testisle hayata uyum sağlamak psikolojik ve duygusal hususları içerebilir. Arkadaşlarınızdan, ailenizden veya bir akıl sağlığı uzmanından destek almak faydalı olabilir.
• Testis Protezleri: Bazı kişiler kozmetik nedenlerden dolayı testis protezlerini kullanmayı tercih edebilirler. Bu seçeneğin bir sağlık uzmanıyla görüşülmesi daha fazla bilgi sağlayabilir.
• Cinsel Sağlık: Genel cinsel sağlığı desteklemek için düzenli egzersiz ve dengeli beslenmeyi içeren sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürün. Cinsel işlevle ilgili endişeleriniz varsa bir sağlık uzmanına danışmanız önerilir.

Tek testisli birçok erkeğin önemli sağlık sorunları olmadan tatmin edici bir yaşam sürdürdüğünü vurgulamak önemlidir. Ancak sağlık konusunda proaktif olmak ve gerektiğinde tıbbi tavsiye almak genel refaha katkıda bulunabilir.

Belirtiler

Tek testisli erkeklerde genellikle tek testis olduğu için spesifik semptomlar görülmez. Ancak kalan testislerinde herhangi bir değişiklik olup olmadığının farkında olmaları ve genel sağlıklarını takip etmeleri önemlidir. İşte bazı genel hususlar:

• Düzenli Kendi Kendine Muayene: Kalan testislerin düzenli olarak kendi kendine muayenesini yapın. Boyut, şekil veya topakların varlığında herhangi bir değişiklik olup olmadığına bakın. Gözle görülür değişiklikler varsa derhal bir sağlık uzmanına başvurmak çok önemlidir.
• Ağrı veya Rahatsızlık: Geriye kalan testislerde sürekli ağrı veya rahatsızlık varsa bir sağlık uzmanı tarafından değerlendirilmelidir. Ağrı, enfeksiyon veya yaralanma dahil olmak üzere çeşitli durumların işareti olabilir.
• Hormonal Değişiklikler: Sağlıklı bir testis sıklıkla hormon üretimini telafi edebilirken, herhangi bir önemli hormonal değişiklik tıbbi müdahaleyi gerektirebilir. Hormonal dengesizliklerin belirtileri ruh hali, enerji seviyeleri veya cinsel işlevlerdeki değişiklikleri içerebilir.
• Doğurganlık Sorunları: Hamile kalmada zorluk gibi doğurganlıkla ilgili endişeleriniz varsa, bir üroloji uzmanına danışmanız tavsiye edilir. Tek testisli birçok erkek çocuk sahibi olabilirken doğurganlık biraz azalabilir.
• Duygusal Sağlık: Tek testisle hayata uyum sağlamanın duygusal ve psikolojik etkileri olabilir. Kaygı, depresyon veya beden imajıyla ilgili endişeler ortaya çıkarsa arkadaşlardan, aileden veya bir psikiyatristten destek almak faydalı olabilir.

Teşhis

Tek testisli erkeklerin tanısı tıbbi öykü, fizik muayene ve gerekirse ek testlerin birleşimini içerir. Tanıda yer alan tipik adımlar şunlardır:

• Tıbbi Geçmiş: Sağlık hizmeti sağlayıcısı, daha önce geçirilmiş ameliyatlar, yaralanmalar veya testislerle ilgili tıbbi durumlar hakkında bilgiler de dahil olmak üzere ayrıntılı bir tıbbi öykü alacaktır.
• Fizik Muayene: Genital bölgeye odaklanılarak kapsamlı bir fizik muayene yapılacaktır. Sağlık uzmanı kalan testisi boyut, şekil ve herhangi bir anormallik açısından değerlendirecektir.
• Kendi Kendine Muayene Öğretme: Henüz aşina değilse, sağlık hizmeti sağlayıcısı, herhangi bir değişikliği izlemek için geri kalan testislerde düzenli olarak kendi kendine muayenenin nasıl yapılacağı konusunda bireyi eğitebilir.
• Kan Testleri: Geriye kalan testisin yeterli miktarda ürettiğinden emin olmak amacıyla hormon düzeylerini, özellikle de testosteronu ölçmek için kan testleri yapılabilir.
• Görüntüleme Çalışmaları: Bazı durumlarda ultrason gibi görüntüleme çalışmaları önerilebilir. Ultrason, testislerin ve çevresindeki yapıların ayrıntılı görüntülerini sağlayarak herhangi bir anormalliğin belirlenmesine yardımcı olabilir.
• Doğurganlık Değerlendirmesi: Doğurganlık söz konusuysa sperm sayısını, hareketliliğini ve morfolojisini değerlendirmek için semen analizi yapılabilir. Bu test üreme potansiyeli hakkında bilgi sağlayabilir.
• Psikolojik Değerlendirme: Ruh sağlığı ve refahı üzerindeki potansiyel etki dikkate alınarak sağlık hizmeti sağlayıcıları, bireyin tek testis sahibi olmasına verdiği duygusal tepkiyi değerlendirebilir. Gerekirse destekleyici danışmanlık veya terapi önerilebilir.
• Daha Fazla Test: Özel koşullara bağlı olarak, ek testler veya uzmanlarla istişareler önerilebilir. Örneğin ağrı veya rahatsızlık belirtileri varsa sebebini belirlemek için daha fazla araştırma yapılması gerekebilir.

Tek testisli kişilerin genel sağlık durumlarını takip etmek ve olası endişeleri derhal gidermek için bir ürologla düzenli kontrollere gitmeleri önemlidir. Erken tespit ve müdahale, potansiyel sorunların yönetilmesi ve mümkün olan en iyi sonuçların sağlanması açısından çok önemli olabilir.

Tedavi

Tek testisli erkeklerin tedavisi altta yatan nedene, ilişkili semptomlara ve bireysel sağlık faktörlerine bağlıdır. Çoğu durumda, tek testise sahip olmak, rutin tıbbi bakım ve izlemenin ötesinde özel bir tedavi gerektirmez. Tek testisli erkeklerin tedavisi ve bakımının bazı yönleri şunlardır:

• Düzenli Kontroller: Genel sağlığı, hormonal seviyeleri ve kalan testisleri izlemek için bir sağlık uzmanıyla düzenli kontroller planlayın. Bu, olası sorunların erken tespiti açısından çok önemlidir.
• Kendi Kendine Muayene: Boyut, şekil veya kitlelerdeki değişiklikleri izlemek için geri kalan testislerde düzenli olarak kendi kendine muayene yapın. Anormalliklerin erken tespiti hayati önem taşıyabilir.
• Hormon Replasman Tedavisi (gerekirse): Bazı durumlarda hormonal dengesizlikler meydana gelebilir. Testosteron eksikliği varsa hormon replasman tedavisi (HRT) düşünülebilir. Bu, hormonal dengeyi korumak için testosteronun uygulanmasını içerir.
• Doğurganlıkla İlgili Hususlar: Eğer doğurganlık bir endişe kaynağıysa, bireyler bir doğurganlık uzmanına danışabilirler. Tek testisli birçok erkek çocuk sahibi olabilirken doğurganlık biraz azalabilir. Gerektiğinde yardımcı üreme teknolojileri araştırılabilir.
• Duygusal ve Psikolojik Yönlerin Yönetimi: Tek testisle hayata uyum sağlamanın duygusal ve psikolojik etkileri olabilir. Arkadaşlarınızdan, ailenizden veya bir akıl sağlığı uzmanından destek almak, herhangi bir endişe veya endişeyi gidermede faydalı olabilir.
• Koruyucu Önlemler: Travmanın doğurganlık ve genel sağlık üzerinde olumsuz etkileri olabileceğinden, kalan testislerin yaralanmasını önlemek için önlem alın. Yaralanma riski olan spor veya aktiviteler sırasında koruyucu ekipman kullanılması tavsiye edilir.
• Eğitim Kaynakları: Üroloji uzmanı, cinsel sağlık, doğurganlık ve kişisel bakım hakkında bilgiler de dahil olmak üzere, tek testisle yaşama konusunda eğitim kaynakları sağlayabilir.

Tek testisi olan her bireyin aktif tedavi gerektirmediğini unutmamak önemlidir. Testis kanseri veya torsiyonu gibi durumlar nedeniyle bir testisin ameliyatla alındığı durumlarda, kalan testis sıklıkla normal hormonal üretimi ve sperm üretimini telafi edebilir. Ancak her kişinin durumu benzersizdir ve tedavi planları bireysel ihtiyaçlara göre şekillendirilmelidir. Devam eden bakım ve belirli endişelerin giderilmesi için bir ürologla düzenli iletişim kurmak çok önemlidir.

Testis protezi

Testis protezi, doğal bir testisin görünümünü ve hissini taklit etmek üzere tasarlanmış bir silikon implanttır. Testis kanseri veya torsiyonu gibi durumlar nedeniyle bir veya her iki testisin alınması (orşiektomi) ameliyatı geçiren erkekler veya tek testisle doğan erkekler için bir seçenektir.

Testis protezleriyle ilgili bazı önemli noktalar şunlardır:

• Kozmetik Restorasyon: Testis protezinin temel amacı kozmetik restorasyondur. Skrotumda doğal bir görünümün korunmasına yardımcı olarak normallik duygusuna ve özgüvene katkıda bulunabilir.
• Kişisel Seçim: Testis protezi kullanma kararı kişisel bir karardır. Bazı erkekler estetik nedenlerden dolayı protez yaptırmayı tercih ederken bazıları yapmamayı tercih edebilir.
• bu prosedürden geçmek. Bireylerin kendi konforlarına ve tercihlerine uygun kararı vermesi önemlidir.
• Cerrahi İmplantasyon: Testis protezinin implantasyonu küçük bir cerrahi işlemdir. Tipik olarak genel veya lokal anestezi altında ayakta tedavi prosedürü olarak yapılır.
• Protez Çeşitleri: Testis protezleri, testislerin doğal görünümüne uyacak şekilde çeşitli şekil, boyut ve dokularda gelir. Protez seçimi çoğunlukla bireysel tercihlere ve cerrahın tavsiyelerine dayanmaktadır.
• İmplantasyon Zamanlaması: Testis protezleri orşiektomi (hemen implantasyon) ile aynı anda veya daha sonraki bir tarihte implante edilebilir. Zamanlama bireysel koşullara ve tercihlere bağlıdır.
• İşlevselliğe Etkisi Yok: Testis protezinin, çıkarılan testisin işlevselliğini geri getirmediğini unutmamak önemlidir. Kozmetik bir seçenektir ve hormon üretmez veya sperm üretimine katkıda bulunmaz.
• Potansiyel Komplikasyonlar: Herhangi bir cerrahi prosedür gibi testis protezi implantasyonu da enfeksiyon, kanama veya implantın yerinden çıkması gibi bazı riskler taşır. Ancak komplikasyonlar nispeten nadirdir.

Özet

Monarşizm olarak da bilinen tek testisli erkekler, altta yatan nedene bağlı olarak çeşitli durumlarla karşılaşabilirler. Hormonal, cinsel işlevsellik ve doğurganlık değerlendirmeleri de dahil olmak üzere düzenli tıbbi kontroller, genel sağlığın izlenmesi ve olası sorunların derhal ele alınması için gereklidir.

Genel olarak, uygun bakım, izleme ve destek ile tek testisli erkekler sağlıklı ve tatmin edici bir yaşam sürdürebilirler. Ürologla düzenli iletişim, belirli endişelerin giderilmesi ve kapsamlı bakımın sağlanması açısından önemlidir.

Prof. Dr. Emin ÖZBEK

Üroloji Uzmanı

İstanbul- TÜRKİYE