İyi huylu prostat büyümesi (BPH), yaşlı erkeklerde alt üriner sistem şikayetleri dediğimiz sık sık idrara çıkma, kesik kesik, damla damla idrar yapma, idrar yapmada zorlanma ve ıkınma ihtiyacı, ani idrar hissi ile birlikte idrar kaçırma gibi şikayetlerle kendini gösteren bir hastalıktır. Yaşla birlikte erkeklerde görülme oranı artar. Hastalığın ortaya çıkmasında bir çok risk faktörleri vardır. Bu risk faktörlerini taşıyan erkeklerde BPH hastalığı daha ciddi seyreder. Bu risk faktörlerinin bir kısmı kontrol altına alınabilir veya önlenebilir risk faktörleridir. Hastalar önerilere dikkat ederlerse hastalık daha hafif seyreder, ilaçlara daha iyi cevap alınır. Eğer dikkat edilmezse semptomlar daha ciddi ve cerrahiye ihtiyç daha fazladır. Bu makalemde BPH için risk faktörlerinden bahsedeceğim.

İyi huylu prostat büyümesi için risk faktörleri şunlardır:

• Yaşlılık
• Aile hikayesi
• Yaşam tarzı
• Aşırı alkol-kahve tüketimi
• Sedanter yaşam
• Metabolik sendrom

Yaşlılık: 40 yaş altı erkeklerde prostat büyümesine bağlı şikayetler oldukça seyrek görülür. 60 yaş erkeklerin üçte birinde, 80 yaşındaki erkeklerin ise yaklaşık yarısında prostat büyümesine bağlı şikayetler görülür.

Aile hikayesi: Baba ve kardeş gibi birinci derece akrabası olanlarda iyi huylu prostat büyümesi daha sık olarak görülür.

Yaşam tarzı: Obez hastalarda daha sıktır. Bu bakımdan obez hastalar sağlıklı bir diyetle ideal kilolarına gelmeye çalışmalıdır. Bu sayede prostata bağlı şikayetler daha hafif seyreder, ilaçlar daha etkili olur ve cerrahiye ihtiyaç daha az olur.

Aşırı alkol-kahve tüketimi: Aşırı alkol ve kahve tüketimi de prostat şikayetlerini artırır. Bu hastalara alkol ve aşırı kahve tüketimini azaltmaları veya kesmeleri önerilmelidir.

Sedanter yaşam: Fazla fiziksel olarak aktif olmayanlarda BPH daha sık görülür, buna karşı düzenli egzersiz yapanlarda risk daha düşüktür. Deney hayvanlarında yapılan çalışmalarda egzersiz yapan sıçanların prostat ilaçlarına daha iyi cevap verdiği görülmüştür. Düzenli spor ile prostat şikayetleri azalır ve ilaç tedavisine ihtiyaç azalır veya ilaca daha iyi cevap alınır.

Metabolik sendrom: Metabolik sendrom birden çok hastalığın genel adıdır. Bu hastalıklar. Şeker hastalığı, yüksek tansiyon (hipertansiyon), obezite (şişmanlık, aşırı kilo), Yüksek trigliserid seviyesi (yüksek kolesterol), düşük HDL (iyi huylu kolesterol). Bu 5 hastalıktan en az 3 tanesine sahip olan kişiler metabolik sendromlu demektir. Bu metabolik sendrom komponentleri bir kişide ne kadar fazla ise BPH gelişme riski de o derece fazladır.

Görüldüğü gibi bu risk faktörlerinden yaşlılık ve aile hikayesi dışındakiler önlenebilir faktörlerdir. Yaşam tarzı değişiklikleri ile (düzenli fiziksel aktivite yani spor ve sağlıklı beslenme) bu risk faktörlerinin etkileri ciddi derecede azaltılabilir.

Prof. Dr. Emin Özbek

Üroloji Uzmanı