P-Shot tedavisi, erkekler için cinsel fonksiyon bozukluklarını tedavi etmek ve cinsel performansı artırmak amacıyla kullanılan bir tıbbi işlemdir. P-Shot (Priapus Shot) tedavisi, özellikle erektil disfonksiyon (ED) veya cinsel performans sorunları yaşayan erkekler arasında popülerdir.

Erektil disfonksiyon (ED, iktidarsızlık) 50 yaş sonrası erkeklerde sık karşılan ürolojik sorunlardan birisidir. Son yıllarda iktidarsızlık tedavisinde bir çok yeni uygulamalar kullanıma girmiştir. Bunlardan birisi de penise PRP (P-shot) uygulamasıdır. PRP uygulaması, restoratif veya regeneratif tıp uygulamalarından birisidir. Bu makalede ereksiyon sorunu olan hastalarda bu konu ile ilgili güncel ve genel bilgiler vereceğim.

Ereksiyon sorunu ve başlıca nedenleri nelerdir?

Ereksiyon yetersizliği (ereksiyon sorunu, erektil disfonksiyon, ED, iktidarsızlık), “normal cinsel bir ilişki için yeterli ereksiyonun sağlanamaması veya ereksiyonun devam ettirilememesi durumu” olarak tanımlanır. Günümüzde sağlık standartlarının iyileşmesi ve yaşam süresindeki uzama sayesinde insanlar ileri yaşlara kadar cinselliklerini devam ettirebilmektedir. ED bir çok sistemik hastalığın bir sonucu oabileceği gibi ileri yaşlarda da karşımıza çıkan bir sorundur. Son yıllarda ED tedavisinde rejeneratif tıp alanında bir çok çalışma yapılmıştır. Bunlardan başında da PRP gelmektedir.

Erkeklerde ereksiyon sorununa (erektil disfonksiyon, ED) neden olan başlıca durumları şu şekilde sıralayabiliriz:

• Şeker hastalığı
• Obezite (şişmanlık, aşırı kilo)
• Aşırı alkol ve sigara kullanımı
• Kolesterol yüksekliği
• Kalp-damar hastalıkları
• Prostat kanseri ameliyatı (radikal sistektomi (açık, laparoskopik, robotik)
• Mesane kanseri ameliyatı (yapay mesane, ileal loop ameliyatları)
• Kalın barsak ameliyatları
• Kullanılan bazı ilaçlar
• Yaşlılık
• Bazı nörolojik hastalıklar
• Hareketsiz bir yaşam
• Psikolojik nedenler, aşırı stres

Platelet Rich Plasma (PRP, P-shot) nedir?

İnsan kanı başlıca farklı 4 kısımdan oluşur: eritrosit, lökosit, trombosit ve plazma. Plazma kanın sıvı kısmıdır ve yaklaşık kanın yarısını oluşturur. PRP, İngilizce’de Platelet Rich Plasma kelimelerindeki baş harflerin alınmasıyla oluşturulan ve Türkçeye “trombositten zengin plazma”şeklinde çevrilen bir ifadedir. Plateletler (trombositler) normal insanlarda bulunan ve kanın pıhtılaşmasından sorumlu kan hücreleridir. Hastalardan alınan bir miktar kan yüksek devirde santrifüj edildikten sonra plazma ve plateletler kanın diğer kısımlarından ayrılır. Fazla miktarda platelet içeren bu kısma “plateletten zngin plazma, PRP” denir. Bu şekilde elde edilen PRP’nin penise enjekte edilmesine Priapus Shot veya P-Shot denir. Kısaca PRP, özel yöntemlerle hazırlanan trombositten zengin plazma demektir.

PRP nasıl elde edilir (hazırlanır)?

Hastanın kol damarından alınan kendi kanı bu işlem için özel olarak hazırlanmış PRP hazırlama kitinde bulunan filtreler ve santrifüj yardımıyla tüp içerisinde yüksek devirde santrifüj yapılır. Santrifüj işlemi sonunda elde edilen sıvının (serum, plazma) içerisinde yoğun olarak trombosit (platelet) ve bir çok büyüme faktörü (PDGF, VEGF, TGF-α ve TGF-β) bulunur. Daha sonra elde edilen PRP kısmı alınarak penise ince bir iğne ile verilir.

PRP tedavisinin tıpta kullanıldığı alanlar

PRP tedavisi kozmetik sektörü olmak üzere tıbbın bazı alanlarında tedavi amacıyla kullanılmaktadır.

• Üroloji
• Ortopedi
• Dermatoloji
• Plastik cerrahi

Ürolojide PRP kullanım alanları

Ürolojide PRP çoğunlukla ereksiyon problemi yaşayan hastalara uygulanır. Genel olarak Ürolojide aşağıdaki hastalıkların tedavisinde kullanılır:

• Ereksiyon sorunu tedavisi: Organik nedenlere bağlı erektil disfonksiyon vakalarında korpus kavernozum denen penisin ereksiyondan sorumlu yapılarının içinde düz kaslarda apoptozis (programlanmış hücre ölümü), fibrozis ve artmış bağ dokusu nedeniyle doku elastikiyetini kaybeder ve sonuçta ereksiyon yetersizliği ortay çıkar. Kavernöz cisimlere enjekte edilen PRP tedavisi, yeni damar oluşumu (anjiogenezis), kavernöz dokuda rejenerasyon (doku yenilenmesi) ve rejuvenerasyon (doku gençleşmesi) sağlayarak etkisini gösterir.
• Peyronie hastalığı
• Kronik prostatit
• Kronik sistit
• İnterstisyel sistit
• Penis büyütme
• Seksüel performansı artırma

PRP nasıl etki eder?

PRP uygulanan bölgede içerisindeki büyüme faktörleri (growth faktör) ve diğer bir çok etkili molekül sayesinde etkisini gösterir. Etki mekanizmalarını şu şekilde sıralayabiliriz:

• Kan damarlarında artış ve yenilenme gerçekleşir
•  Sinirler ve diğer yapılarda yenilenme (rejeneerasyon, tamir) olur
• Doku iyileşmesini uyarıcı etki gerşçekleşir
• Mevcut dokuların gelişmesini hızlandırır
• Dokudaki kök hücreleri uyararak doku gençleşmesini sağlar (PRP bir kök hücre tedavisi değildir).

PRP uygulamasının erektil disfonksiyonla ilgili en fazla önerildiği durum, normal yaşlanmaya bağlı olarak ortaya çıkan ereksiyon problemleridir. PRP içerdiği faktörlerle yaşlanan peniste yenilenme sağlayarak ereksiyonun düzelmesine katkıda bulunur.

PRP uygulamasının ereksiyon üzerine etkileri şunlardır:

• Peniste kan akımında artış gözlenir
• Ereksiyon probleminde iyileşme sağlanır
• ED tedavisinde kullanılan ilaçların (Viagra, cial,s gibi) etkinliğinde artış gerçekleşir
• Penisin sinirsel yapılarında iyileşme olur
• Libido ve penil hassasiyette artışı görülür
• Testosteron tedavisiyle sinerjik etki elde edilir
• Penil boy ve çapında artış gözlendiği iddia edilmektedir.

Ereksiyon sorunu tedavisinde PRP nasıl uygulanır?

Ereksiyon problemi olan hastalara PRP tedavisi toplam 3 seans olacak şekilde gün aşırı olmak üzere günde bir kez yapılır. İdame tedavilerle PRP tedavisinin etkinliğinin arttığı ileri sürüldüğünden 3. 6. ve 12. aylarda tek doz olarak yenilenmesi uygun görülmektedir. Kan alma, PRP hazırlanması ve uygulama işlemi olarak yaklaşık 35-45 dakika kadar sürmektedir.

İşlem penisin yan taraflarına ince bir insülin enjektörü ile yapılır. İğne çok ince olduğu için hastalar çok hafif bir ağrı duyarlar, bu nedenle ağrı kesici uygulamaya genellikle gerek olmaz veya 5-10 dakika işlem öncesi enjeksiyon alanına analjezik kremler uygulanabilir. Hasta işlem sonrası günlük aktivitesine döner. Hastanede yatmasına gerek yoktur, muayenehane şatlarında uygulanan bir işlemdir.

PRP tedavisi ESWT tedavisi ile ayni anda uygulanabilir mi?

PRP tedavisi ile ESWT (penise şok dalga tedavisi) tedavisinin birlikte uygulanıp uygulanmayacağı sık sorulan sorulardandır. Literatürde PRP tedavisi ESWT^nin ayni anda yapılabileceği ile ilgili çalışmalar vardır. Biz de uygun olan hastalarımıza bu şekilde kombine tedavileri öneriyoruz. Bu iki uygulamanınayni anda yapılmasının her hangi olumsuz bir etkisi yoktur. Etki mekanizmaları benzer olduğundan birbirinin etkinliklerini artırabilirler.

PRP tedavisinin komplikasyonları nelerdir?

Penise PRP enjeksiyonunun çok ciddi bir komplikasyonu yoktur. Çok ciddi sorun oluşturmayacak minör problemler olabilir, bunlar:

• Enjeksiyon yerinde hafif ağrı
• Enjeksiyon yerinde şişlik (hematom),
• Enjeksiyon yerinde morarma
• Enfeksiyon görülebilir

PRP etkisi ne zaman başlar?

Penil PRPR uygulaması maksimum etkisini 3 ay sonra gösterir. Tedavinin etkisinin uzun süreli veya kalıcı olabileceği iddia edilmektedir. Tedavinin etkinliği her hastada ayni değildir. Hastadan hastaya farklılıklar görülür. Hastanın yaşı, sigara alkol gibi alışkanlıkları, obezite, şeker hastalığı, yüksek tansiyon gibi sorunların olması tedaviye cevabı etkiler.

PRP uygulamasında nelere dikkat edilmelidir?

P-shot uygulaması yapılacak hastalarda bazı hususların göz önünde bulundurulnası gerekir. Bunları şu şeklde sıralayabiliriz:

• Tercihen kan sulandırıcı alan hastalarda kan sulandırıcıların kesilmesinden 5-7 gün sonra verilmelidir
• Uygulama alanında enfeksiyon varsa tedavi edilmeli ve sonrasında işlem yapılmalıdır
• İşlem sonrası PRP’nin etkisini azaltacağından ağrı kesici ve antiinflamatuvar ajanlar bir gün boyunca verilmemelidir.

PRP yan etkileri nelerdir?

PRP uygulamasının hastaların kendi kanlarından hazırlandığı için herhangi bir olumsuz yan etkisi veya komplikasyonu yoktur. Steril şartlarda uygulanması durumunda her hangi bir enfeksiyon riski de taşımaz. Ayni şekilde hastaların kendi plazmaları olguğundan alerjik bir reaksiyon söz konusu değildir.

PRP tedavisi sırasında ED tedavisi için kullanılan ilaçlar alınabilir mi?

Sertleşme sorunu nedeniyle bilinen ilaçların PRP tedavisi sırasında birlikte alınmasında hiçbir engel yoktur. Hastalar ayni anda ilaçları da kullanabilirler. Bu şekilde kombine tedavilerin sinerjik etkileri de söz konusu olabilir.

PRP tedavisi birden fazla uygulanabillir mi?

PRP tedavisi hastanın kendi kanından elde edildiği için ciddi yan etkileri olmayan bir işlemdir. Bu nedenle değişik zamanlarda tekrarlanmasında her hangi bir mahzur yoktur. 3, 6 ve 12. aylarda tek doz tekrarlanması önerilmektedir.

PRP tedavisi ağrılı mıdır?

Trombositler, diğer onarıcı hücreleri yaralanma bölgesine çeken veya çağıran birçok kimyasalı serbest bırakır. Trombositler kimyasallarını serbest bıraktığında, inflamatuar bir yanıta neden olur. Bu da işlem sırasında ağrıya yol açar. Bu nedenle uygulama sırasında özellikle ağrı eşiği düşük hastalarda lokal ağrı kesiciler veya kremler kullanılabilir. Bunun dışında ciddi ağrı kesicilere gerek yoktur.

PRP uygulaması penis boy ve çapında uzama ve genişleme yapar mı?

PPRP uygulamasının penis boyunda uzama ve çapta genişleme yapacağı ileri sürülmekte ise de pratikte penis boyu ve çapında belirgin bir değişiklik olmaz. Bu nedenle P-shot uygulamasını penis uzatma ve kalınlaştırma ameliyatlarına alternatif olarak düşünmek doğru değildir.

PRP uygulamasından ne kadar süre sonra cinsel ilişkiye girilir?

P-shot, invaziv bir işlem değildir. Peniste ciddi ağrı ve şişlik (ödem) veya hematoma neden olmaz. Dolayısıyla uygulamadan sonra uzun bir süre cinsel perhize gerek yoktur. Hasta istediği zaman ilişkiye girebilir.

Bilimsel çalışmalar P-Shot Tedavisi hakkında ne söylüyor?

Bir çok Ürolog ereksiyon sorunu olan hastalarda PRP tedavisini uyguluyor ve faydalı olduğunu iddia ediyor, ancak bu düşünceyi destekleyecek bilimsel veriler çok fazla değildir.

İnsan ve hayvan çalışmaları incelendiğinde PRP tedavisinin olumsuz ciddi yan etkileri bildirilmemiştir.

PRP ile ilgili çalışmalar az sayıda hasta üzerinde yapılan, yeterli karşılaştırma grupları olmayan çalışmalardır.

Özet olarak: Araştırmacılar, PRP’nin ED için yararlı bir tedavi seçeneği olma potansiyeline sahip olduğunu ileri sürmektedir. Ancak, çalışmalar henüz küçük örneklem boyutlarına sahip ve yeterli karşılaştırma grupları yoktur. Mevcut kanıtlar çoğunlukla anekdottur. Hastanın kendi kanından hazırlanan plazma hastaya verildiğinden herhangi bir yan etki veya komplikasyon yoktur. Diğer tedavilerle birlikte kullanılması durumunda bunların etkilerini artırabileceği ileri sürülmektedir. Rutin her hastaya önerilebilmesi için daha fazla sayıda hastalarla yapılmış ileri çalışmalara ihtiyaç vardır. Hastaların mucize beklememeleri ve diğer klasik tedavi yöntemlerini ihmal etmemeleri gerekir.

Prof. Dr. Emin ÖZBEK

Üroloji Uzmanı

İstabul- TÜRKİYE