“Premature ejakülasyon” veya “erken boşalma”, en sık görülen cinsekl fonksiyon bozukluğudur.  İlişkiye girmeden hemen önce veya vajinal penetrasyondan kısa sonra meydana gelen boşalmadır. Erkeklerin 1/3 ünde yaklaşık bu sorun vardır.

Değişik şekillerde tanımı yapılır, günümüzde erken boşalma şu şekillerde tanımlanmaktadır:

“Her zaman veya çoğu ilişkide vajinal penetrasyondan yaklaşık 1 dakika gibi kısa bir sürede meydana gelen boşalma.”

“Boşalmanın vajinal peterasyon sonrası veya vajinal penetrasyona kadar olan sürede geciktirilememesi.”

“Hem erkek hem de kadın tarafının cinsel ilişkiden zevk alması için boşalmayı yeterince kontrol edememesi.”

Çok sık olmuyorsa ciddi bir sorun değildir, ancak şu durumlarda erken boşalma tanısı konur ve tedavi edilmelidir:

• Her zaman veya çoğu zaman vajinal penetrasyondan sonra 1 dakika içinde boşalma oluyorsa.
• Hemen her zaman veya çoğu zaman ejakülasyon geciktirilemiyorsa.
• Buna bağlı olarak kişide sıkıntı ve hayal kırıklığı oluyor ve ilişkiden kaçınıyorsa.

Prematür ejakülasyonda hem biyolojik hem de psikolojik faktörler rol oynar. Oysa erken boşalma sık ve tedavi edilebilir bir hastalık olmasına rağmen çoğu kişi utandığından bu durumu söyleyemez.

Belirtiler-semptomlar

Hastalarda en önemli şikayet vajinal penetrasyondan sonra ejakülasyonun bir dakikadan fazla uzatılamamasıdır.

Erken boşalma nedenleri

Erken boşalma nedenleri 2 kısımda incelenir:

• Yaşam boyu ( primer): Bu durumda erken boşalma kişilerin ilk sekse başladığı andan itibaren hayat boyu vardır.
• Sonradan olan (sekonder): Burada kişiler önceden böyle bir soruna sahip değilken daha sonra erken boşalma ortaya çıkmıştır.

Bir çok kişide erken boşalma olduğu halde bunlar “erken boşalma” tanımını her zaman karşılamazlar. Bazı erkeklerde normal ejakülasyon olurken bazı zamanlarda erken boşalma olur, bu durum tam anlamıyla bir erken boşalma değildir.

Bu hastalar ne zaman doktora başvurulmalı?

Hastalar çoğu ilişkilerinde erken boşalma olduğu zaman bir hekime başvurmalıdırlar. Çoğu hasta utandığı için bu durumu anlatamaz, oysa erken boşalma günümüzde tedavi edilebilen bir seksüel problemdir. Çoğu hasta hekimle görüştükten sonra rahatlayabilir, ilişkiye başladıktan sonra ortalama ejakülasyon zamanı kişiden kişiye değişmekle beraber ortalama 5 dakika kadardır.

Erken boşalma nedenleri

Kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Önceleri sadece psikolojik olarak biliniyordu, günümüzde artık psikolojik ve biyolojik bir çok faktörün kompleks etkileşimi sonucu olduğu bilinmektedir.

• Psikolojik nedenler
• Erken seksüel tecrübe
• Cinsel istismar
• Kötü vücut imajı
• Depresyon
• Anksiyete
• Erken boşalma olacağı endişesi
• Cinsel ilişkilerde acele etme eğilimini artıran suçluluk duyguları
• Sertleşme sorunu: Ereksiyon problemi olan kişiler ereksiyonu devam ettirip ettiremeyeceği konusunda anksiyeteye kapılırlar, bu da erken boşalmaya neden olabilir.
• İlişki ile ilgili problemler: Bazı kişilerle tatminkar ilişki yaşayanlarda normal boşalma olurken, diğer kişilerle istedikleri tatmini bulamayanlarda erken boşalma olabilir.

Erken boşalmaya neden olabilen organik/biyolojik nedenler

• Hormonal bozukluklar
• Santral sinir sisteminde ejekülasyondan sorumlu olan aracı moleküllerde bir sorun olması
• Prostat veya üretrada enfeksiyon (kronik prostatit, üretrit)
• Genetik nedenler: Beyinde ejakülasyonla ilgili aracı molekülleri taşıyan taşıyıcı proteinde “Serotonin transporter protein”  polimorfizm olduğu ve bunun erken boşalmaya neden olduğu gösterilmiştir. Bu çalışmayı dünya literatüründe ilk kez biz yaptık ve Androloji ile ilgili uluslararası bir dergide yayınlandı, ayrıca uluslararası erkek cinsel sağlığı ile ilgili yurtdışı bir kongrede de sundum. Daha sonra benzer çalışmalar değişik ülkelerden yayınlandı.Erken boşalma ile ilgili çalışmalarımızın bir kısmını aşağıda “referanslar”  kısmında görebilirsiniz.

 Risk faktörleri

• Bazı risk faktörleri prematür ejakülasyon riskini artırır, bunlar:
• Erektil disfonksiyon (sertleşme bozukluğu): Ereksiyon problemi olanlarda ereksiyonun her an biteceği endişesi ile erken boşalma olabilir.
• Stres: Emosyonel veya mental gerginlik kişilerde cinsel ilişkiye odaklanmayı ve rahatlamayı engellediğinden erken ejakülasyonun ortaya çıkmasında önemli rol oynar.

Komplikasyonlar

• Erken ejakülasyon kişilerin günlük hayatlarını etkileyerek bazı problemlerin ortaya çıkmasına neden olur:
• Stres ve aile evlilikte problemler olabilir: Erken boşalmanın yol açtığı önemli problemlerden birisi de evlilik hayatını ayrılmalara kadar götüren ciddi sıkıntılara sokmasıdır.
• Fertilite (kısırlık) problemleri: Bazen ciddi derecede erken boşalma problemi olan çiftlerde eğer boşalma vajene girmeden önce gerçekleşirse bu gibi durumlarda infertilite sorunu da görülebilir.

Tanı-Teşhis

Hastaya genel seks hayatı sorulur

Genel muayenesi yapılır ve genel sağlık problemleri sorgulanır

Eğer birlikte ereksiyon problemi de varsa buna yönelik testler istenir (serum testosteronhormonu gibi)

Tedavi

Davranış tedavisi tedavisi, topikal anestezik ajanlar gibi bir çok tedavi seçenekleri uygulanır. Bunlar içinde ilaç tedavisi ve davranış tedavisinin kombine kullanımı yaygın bir tedavi şeklidir.

Davranış tedavisi

Davranış tedavisi erken boşalmada yardımcı olabilecek basit bir yöntemdir. Örneğin ilişkiden 1-2 saat önce mastürbasyonla vs  boşalmak normal ilişki sırasında boşalmayı geciktirebilir. Ayrıca ilişki sırasında kişi boşalacağını hissettiğinde ilişkiye biraz ara verip başka konulara odaklanırsa bu da boşalmayı geciktirmede yardımcı olabilir.

Pelvik taban egzersizleri

Zayıf pelvik taban kasları, erken boşalmaya neden olabilir, bu bakımdan Kegel egzersizleriyle bu kasların güçlendirilmesi erken ejakülasyonu önlemede yardımcı olabilir.

Pelvik taban kaslarını güçlendirmek için: İdrar yaparken idrarın orta kısmında kişi idrarını tutmaya çalışır pozisyonda gibi pelvik kaslarını sıkmaya çalışır. Bunu günde en az 3 kez ve her seferinde 10 kez tekrarlamalıdır. Daha sonra bunlara Kegel egzersizleri de eklenerek pelvik kasların iyice güçlenmesi sağlanır.

Sıkma – bırakma tekniğ

Seksüel aktiviteye normal başlanır, ejakülasyon olma anına kadar devam edilir ve ejakülasyon olma hissi oluşunca penis baş kısmı elle tutularak ejakülasyon hissi geçene kadar birkaç saniye sıkılır. Bu durum gerektiğinde tekrarlanır. Bu işlemi defalarca tekrarlayarak ejakülasyon geciktirilebilir. Zamanla bu alışkanlık haline gelir ve “sıkma-bırakma”  işlemini yapmadan kişi ejakülasyonu nasıl geciktireceğini öğrenir.

Başlat-durdur tekniği

Bir diğer yöntem, ejakülasyondan hemen önce cinsel uyarıyı durdurmak ve daha sonra tekrar başlamaktır. Bu yöntem de “başlat-durdur” tekniği olarak bilinir.  

Kondom kullanımı

Kondom, penis duyarlılığını azaltarak ejakülasyonu geciktirebilir. Bazı kondomlarda lokal anestezik ajanlar vardır ve bunların etkisiyle ejakülasyon geciktirilebilmektedir.

İlaç tedavisi

Penise uygulanan lokal analjezikler

 Penise uygulanan anestetik krem ve spreyler duyu hissini azaltarak etkili ollurlar. Bunlar penise ilişkiden 10-15 dakika sürülürler. Bu amaçla lidokain-prilokain karışımı krem (EMLA) piyasada vardır.

Bu lokal anesteziklerin en önemli yan etkileri erkeklerde bazen de kadınlarda geçici duyu kaybına neden olduklarından zevk almayı azaltabilmeleridir.

Oral tıbbi tedavi ajanları

Bu amaçla kullanılarn ilaçlar, ilişkiden önce, günlük kullanılabilirler. Tek başlarına veya kombine verilebilirler.

• Antidepresanlar
• Analjezikler
• Fosfodiesteraz-5 inhibitörleri

Antidepresanlar: Bu grup ilaçlar yan etki olarak ejakülasyonu gecilktirirler ve bu etkilerinden dolayı tedavide kullanılırlar.  Selektif serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI) bu amaçla sık kullanılır. Ancak bu amaçla kullanılmalarına dair Amerikan İlaç ve Gıda kurumu’nun izni yoktur. Bunları kullanmaya başladıktan sonra etkileri 5-10 gün sonra başlar. Tam etkileri 2-3 haftada görülür. Bu amaçla geliştirilen bir SSRI grubu ilaç alan  Dapoxetine ilişkisen 1-1,5 saat önce alınır ve erken boşalmayı önlemede etkilidir.

Analjezikler: Antidepresanlar etkili olmadığında bu grup ilaçlar denenebilir. Bulantı, başaağrısı, uykusuzluk, baş dönmesi gibi yan etkileri vardır. Antidepresanlarla kombine kullanılmazlar.

Fosfodiesteraz-5 inhibitörleri: Erektil disfonksiyon tedavisinde kullanılan bu grup ilaçlar sildenafil (Viagra), tadalafil (Cialis) veya vardenafil (Levitra), ayni zamanda erken boşalma tedavisinde de kullanılırlar. Bunların da baş ağrısı, hazımsızlık, yüzde kızarıklık gibi yan etkileri vardır. Bunlar antidepresanlarla kombine kullanıldıklarında daha etkilidirler. 

Bu konuda hem sadece Fosfodiesteraz-5 inhibitörleri ve hem de Selektif serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI) kombinasyonunun erken boşalmaya etkilerini literatürde ilk olarak uluslararası dergilerde yayınladık. Kombine tedavi daha etkili bulundu. Bu çalışmalarımızın bir kısmını aşağıda “referanslar”  kısmında görebilirsiniz.

Alternatif tedavi veya bitkisel tedaviler: Erken boşalma tedavisinde alternatif tedavi veya bitkisel tedavilerin etkinliğine dair bilimsel bir çalışma yoktur.

Prof. Dr. Emin ÖZBEK

Üroloji Uzmanı

Referanslar

1. Visceral adiposity index is associated with premature ejaculation inversely: a cross-sectional study. Cakir SS, Ozcan L, Besiroglu H, Dursun M, Polat EC,                        Otunctemur  A, Ozbek E.Aging Male. 2018 Sep;21(3):206-210.
2. Relevance of serum nitric oxide levels and the efficacy of ive serotonin reuptake inhibitors treatment on premature ejaculation: decreased nitric oxide is associated          with premature ejaculation.Otunctemur A, Ozbek E, Kirecci SL, Ozcan L, Dursun M, Cekmen M, Ozdogan HK.Andrologia. 2014;46(9):951-5.
3. Genetic polymorphism in the serotonin transporter gene-linked polymorphic region and response to serotonin reuptake inhibitors in patients.                                              with premature ejaculation. Ozbek E, Otunctemur A, Simsek A, Polat EC, Ozcan L, Köse O, Cekmen M.Clinics (Sao Paulo). 2014;69(11):710-3
4. Duloxetine, dual serotonin and norepinephrine reuptake inhibitor, versus paroxetine, ive serotonin reuptake inhibitor, in the treatment for premature ejaculation.

   Ozcan L, Polat EC, Otunctemur A, Ozbek E.Int Urol Nephrol. 2015 Feb;47(2):283-7

5. Effects of Tadalafil 5 mg Dosed Once Daily in Men with Premature Ejaculation. Ozcan L, Polat EC, Onen E, Kocaaslan R, Otunctemur A, Cekmen M, Eraldemir                C, Ozbek E.Urol Int. 2017;98(2):210-214
6. Re: Ahmed et al.: Impact of varicocelectomy on premature ejaculation (PE) in varicocele patients (Andrologia. 2014, March 10).

     Kose O, Ozbek E. Andrologia. 2015 Aug;47(6):603

7. Combination therapy with ive serotonin reuptake inhibitors and phosphodiesterase-5 inhibitors in the treatment of premature ejaculation.

    Polat EC, Ozbek E, Otunctemur A, Ozcan L, Simsek A.Andrologia. 2015 Jun;47(5):487-92.

8. Auditory event-related potentials in patients with premature ejaculation. Ozcan C, Ozbek E, Soylu A, Yilmaz U, Guzelipek M, Balbay MD.Urology. 2001;58(6):1025-9.
9. Treatment of premature ejaculation with sertralin. Balbay MD, Yildiz M, Salvarci A, Ozsan O, Ozbek E. Int Urol Nephrol. 1998;30(1):81-3.
10. Possible association of the 5-HTTLPR serotonin transporter promoter gene polymorphism with premature ejaculation in a Turkish population.Ozbek E, Tasci AI,             Tugcu V, Ilbey YO, Simsek A, Ozcan L, Polat EC, Koksal V.Asian J Androl. 2009 May;11(3):351-5