Hidrosel, testisi çevreleyen ve “tunika vaginalis” denen zarın iç ve dış yaprağı arasında sıvı toplanmasıdır. Normalde tunika vaginalisin iki yaprağı arasında (iç tabaka visseral, dış tabaka paryetal kısım) bir miktar sıvı bulunur ve bu sıvı içerisinde testis korunur, ancak sıvının aşırı miktarda olması durumunda “hidrosel” denen hastalık ortaya çıkar.
Hidrosel yeni doğanlarda sık görülür, bunları hemen tedavi etmeye gerek yoktur ve çoğu 1 yaşına kadar kendiliğinden kapanır. Daha büyük çocuklarda ve yetişkinlerde genellikle skrotumdaki (testislerin içinde bulunduğu torba) travmaya veya enfeksiyona bağlı olarak ortaya çıkar.
Hidrosel genellikle ağrısızdır, küçük hidrosel vakalrında tedaviye gerek yoktur. Ancak büyür ve hastanın yaşam kalitesini bozar, günlük aktivitesine engel olursa tedavi gerekir.
Hidrosel belirtiler
Hidrosel çoğu zaman tek taraflı olur, nadiren her iki testiste de görülebilir. En önemli belirti skrotumda ağrısız şişliktir. Ani olarak ortaya çıkmaz, genellikle skrotum ve içindeki yapıların enfeksiyonu veya travması sonucu ortaya çıkar. Sıklıkla skrotumda dolgunluk şeklinde rahatsızlık hissedilir. İleri derecede büyük vakalarda hastaların günlük aktiviteleri engellenir, kıyafet giymelerinde rahatsızlıklar ortaya çıkar.
Ne zaman doktora gidilmeli?
Skrotumda ağrısız şişlik olduğunda mutlaka doktora başvurulmalıdır. Yeni doğan çocuklarda 1 yaşına kadar kendiliğinden kapanacağından erken dönemde tedavi etmeye gerek yoktur. Bazen pozisyonla değişir, eğer hasta yattığında kayboluyorsa erişkinlerde fıtık olabilir. Skrotuma travmayı takiben ani olarak ortaya çıkan ağrı ve şişme durumlarında mutlaka bir hekime başvurulmalıdır.
Nedenleri
Hidrosel nedenleri 2 grupta incelenir:
- Doğuştan (konjenital nedenler): Normalde testisler karın içinde böbreklerle ayni bölgede gelişir ve zamanla skrotuma iner, testisleri çevreleyen tabakalar arasında normalde az miktarda sıvı bulunur, bu tabakaların karın içi ile bağlantısı zamanla kapanır, eğer bu kapanma gerçekleşmezse karın içindeki sıvı skrotuma ineceğinden hidrosel denen hastalık ortaya çıkar. Buna kominikan hidrosel denir ve genellikle fıtık ile birlikte bulunur.
- Sonradan olan veya akkiz hidrosel: Bu tip hidrosel vakaları skrotum iç kısmındaki yapıların (testis ve epididimler) enfeksiyonu veya skrotuma isabet eden travmalar sonucu ortaya çıkar. İleri yaş çocuklarda ve erişkinlerdeki hidroseller genellikle bu tip vakalardır. Bazen erişkinlerde testis tümörüne bağlı olarak ta hidrosel görülebilir.
Hidrosel için risk faktörleri nelerdir?
Yeni doğan çocukların %5’inde hidrosel bulunur, prematürelerde (zamanından önce doğanlarda) bu oran daha yüksektir.
İleri yaşlarda risk faktörleri;
Skrotuma travma veya enfeksiyon
Diğer enfeksiyonlar (cinsel yolla geçen enfeksiyonlar)
Testis kanseri
Komplikasyonlar
Tek başına hidrosel ciddi komplikasyonları olan bir hastalık değildir. Hastaların sperm parametrelerini bozarak kısırlığa yol açmaz.
Hidrosele neden olan altta yatan faktörler (enfeksiyon, testis tümörü ve fıtık) önemlidir ve mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.
Tanı
Hidrosel tanısı koymak çok kolaydır. Hastaların ayrıntılı hikayesi alınır. Kasıklara isabet eden bir travma geçirip geçirmediği, enfeksiyon, skrotal ameliyat öyküsü sorulur. Muayenede skrotumda yumuşak ve düzgün kenarlı, ağrısız bir şişlkik ele gelir. Ultrasonografi ile testis ve çevresindeki yapılar ve içi sıvı dolu hidrosel kesesi kolayca gösterilir.
Tedavi
Hidroselin tedavisi cerrahidir, yani ameliyattır. Ameliyatla testisi çevreleyen zarlar arasındaki sıvı boşaltılır ve tekrar toplanmasın diye bu boşluk kapatılır. Tekrarlama ihtimali yoktur, Ameliyat yaklaşık 30 dakika kadar sürer. Lokal, genel veya spinal anestei ile yapılabilir.
Hafif derecede ve hastada fazla bir şikayet oluşturmayan, hastaların yaşam kalitesini bozmayan vakalarda tedaviye gerek yoktur.
Altta yatan neden varsa onun tedavi edilmesi: Enfeksiyon, tümör ve fıtık gibi.
Prof. Dr. Emin ÖZBEK
Üroloji Uzmanı
WhatsApp
Cevap bırakın