Hemospermi veya hematospermi (meninin kanlı gelmesi) seyrek görülen bir ürolojik sorundur. Bazen altta yatan ciddi bir hastalığın, kanserin belirtisi olabilir. Genellikle genç yaşlarda ciddi bir hastalık belirtisi değildir. İleri yaş erkeklerde ve özellikle tekrarlayan vakalrda mutlaka bir Üroloji uzmanına görünmekte fayda vardır. Bu makalemde kendi tecrübelerim ve literatür eşliğinde hemospermi (hematospermi) ile ilgili genel bilgiler vereceğim.

Hematospermi ne demektir?

Hematospermi veya hemospermi, meniden kan gelmesi veya kanlı meni demektir. Normalde menide kan bulunmaz ve meninin rengi krem rengindedir. Hemospermi mikroskobik, yani sadece mikroskobik inceleme altında görülebileceği gibi bazen kıp kırmızı kan şeklinde de görülebilir. Bu şekilde gözle görülen meniden kan gelmesi normal değildir ve kişileri rahatsız eder.

Meniden kan gelmesi sık rastlanan bir durum mudur?

Bu hastalığın görülme sıklığı çok yaygın değildir. Nadir görülen bir durumdur. Genllikle insanlar ejakülasyon sonrası menilerini kontrol etmediklerinden çok sık karşılaşılan bir durum değildir. Ancak ciddi ve tekrarlayan vakalarda hastaların dikkatini çeker ve bir Üroloğa başvururlar.

Meniden kan gelmesi (hematospermi)  en sık 30-40 yaş arası cinsel aktif erkeklerde görülür.

Hemospermi kendiliğinden geçer mi?

Bu sorunun cevabı etkene göre değişir. Eğer altta yatan bir etken yoksa genellikle hemospermi iyi huylu bir hastalıktır ve kendiliğinden geçer. Kendi tecrübelerimize göre eğer hastalarda enfeksiyon durumu yoksa ve aşırı cinsel ilişki veya mastürbasyona bağlı olarak oluşmuşsa bu hastaların tamamına yakınında kendiliğinden bir düzelme olduğunu gözlemledik.

Hematospermi nasıl geçer?

Hemosperminin nasıl geçeceği, tedavi gerekip gerekmeyeceği hastalarımız tarafından çok merak edilen bir husus. Bu konuya net bir cevap vermek doğru değildir. Öncelikli olarak bu hastalarımıza mutlaka bir Üroloğa muayene olmalarını öneriyoruz. Ürolog hemosperminin nedenini öncelikli olarak tespit eder. Neden tespit edildikten sonra tedavi planlanır. Eğer Enfeksiyona bağlı ise mutlaka uygun antibiyotik tedavisi ile tedavi yapılmalıdır. 40 yaş üzeri hastalarda organik bir neden araştırılmalıdır.

Prostat hastalıkları bu yaş grubunda hemosperminin sık nedenlerinden birisidir. Prostat muayenesi ve sonuca göre tedavi planlaması yapılmalıdır.

Kahverengi meni gelmesi hematospermi midir?

Bazen meni koyu, kahverenkte gelebilir. Bu gibi durumlar hemospermi ile karışır. Meninin (ejakülat) koyu, kahverenkli gelmesi her zaman kanama anlamına gelmez. Koyu veya kahverenkli meni, uzun süreli boşalamama  veya ilişkiye girememe sonucu meninin birikmesine bağlı olabilir.Kanama olup olmadığını anlamak için meninin mikroskobik olarak incelenmesi gerekir. Eğer mikroskobik incelemede kan (eritrosit) varsa bu durumda hemospermi, yani menide kan var demektir.

Hematospermi nedenleri nelerdir?

Hematosperminin bir çok nedeni vardır. Gençlerde genellikle enfeksiyon gibi iyi huylu nedenlere bağlıdır. İleri yaşlarda çok seyrek te olsa malign durumlar sonucu olabilir. 50 yaş üstü hastalarda prostat kanserini mutlaka ekarte etmek gerekir.

Meniden kan gelmesinin nedenleri şunlardır:

• Ejakülasyon sırasında küçük kan damarlarının yırtılması
• Genitoüriner sistem travmaları
• Aşırı cinsel aktivite veya mastürbasyon
• Genital sisteme yapılan cerrahi girişimler (testis, epididim, vaz deferensler, veziküla seminalis, prostat)
• Prostat biyopsisi sonrası: Prostat kanseri nedeniyle tanısal amaçlı prostat biyopsisi alınan hastalarda meni 4-6 hafta kadar kanlı gelebilir. Bu durum normaldir, biyopsi iğnesinin travması sonucu görülen bir durumdur.
• Vazektomi ameliyatı sonrası: Erkeklerde kısırlaştırmak (doğum kontrolü amacıyla) yapılan her iki taraf meni kanallarının bağlanması (vazektomi) sonrası meniden kan gelebilir. Bu durum 1-2 hafta sonra geçer.
• Prostat kanseri nedeniyle prostat bölgesine ışın tedavisi uygulanması
• Enfeksiyon: Meni kanallarının enfeksiyonu veya enflamasyonu sonucu olarak görülebilir.
• Cinsel yolla geçen hastalıklar
• Prostat hastalıkları: BPH (iyi huylu prostat büyümesi), prostat kanseri, prostatit , prostat kistleri ve polipleri
• Testis ve epididim hastalıkları: Genellikle enfeksiyon hastalıkları sonucu görülür. Orşit, epididimit gibi.
• Veziküla seminalis hastalıkları: Veziküla seminalisler, erkeklerde yardımcı üreme organlarıdır. Bunların enfeksiyonu sonucu semende kan gelebilir.
• Kan hastalıkları:Kanama bozuklukları ve orak hücreli anemi gibi hastalıklar sonucu bu durum seyrek te olsa görülebilir.
• Kan sulandırıcı ilaç kullanımı
• Yüksek tansiyon: Tansiyonun aşırı yükselmesine bağlı kılcal damarlar çatlayarak meniden kan gelebilir. Bu durum seyrek olarak karşımıza çıkar.
• Kronik enfeksiyonlar: Genitoüriner sistemin tüberküloz ve şistozomiazis gibi kronik enfeksiyonları sonucu menide kan gözükebilir.
• Kanserler: Testis, epididim, mesane, prostat, seminal vezikül, üretra kanserlerine bağlı olarak hematospermi olabilir.
• Diğer nedenler: Lösemi hastalarında, karaciğer ve HIV (AIDS, human immunodeficiency syndrome) hastalarında seminal sıvıda kan görülebilir.

Hemosperminin en sık nedeni nedir?

Özellikle 40 yaş altı genç ve seksüel aktif erkeklerde hematosperminin en sık karşılaştığımız nedeni ürogenital sistem enfeksiyonlarıdır. Bunar arasında Chlamidia trachomatis, ureaplasma urealyticum, herpes simplex virüsü, Cytomegalovirus ve parazitik etkenler sık görülür.

Hematospermi tehlikeli bir durum mudur?

Meninin kanlı gelmesi seyrek bir durum olduğu için kişileri telaşlandırabilir. Ama bu durum her zaman tehlikeli olmayabilir. Çoğu insan bu durumu bir kanser belirtisi olarak düşünür ve telaşa kapılır. Özellikle 50 yaş üstü erkeklerde görüldüğünde prostat kanseri gibi hastalıklardan şüphelenilmelidir. Bu kişilerin mutlaka bir Üroloğa başvurmaları ve kontrolden geçmeleri önemlidir.

Hemospermi şu durumlarda dikkatlice araştırılmalıdır:

• 40 yaş üstü ve sık sık tekrarlayan durumlarda
• Hastada ayni zamanda idrar ve ejekülasyon ile ilgili şikayetleri varsa
• Kanser riski yüksek hastalar

Hemospermili hastalar ne zaman doktora gitmelidir?

Meniden makroskopik kan gelmesi normal şartlarda olağan bir durum değildir. Özellikle genç erkeklerde genellikle altta yatan kötü bir hastalık yoktur. Bu durum aslında bir hastalık değil, herhangi bir hastalığın belirtisidir. Genellikle iyi huylu bir durum olmasına rağmen hastaların mutlaka bir Üroloğa başvurmaları ve durumun araştırılması gerekir.

Hematospermili hastaların şu durumlarda mutlaka bir Üroloğa başvurmaları gerekir:

• 40 yaş üstü erkekler
• 3-4 haftadan fazla süren hematosepermili hastalar
• Sık sık tekrarlayan hastalar
• Üriner sistem şikayetleri de eşlik ediyorsa
• Kanser, kanama bozukluğu, doğumsal genitoüriner sistem gelişim bozukluğu olan kişiler
• Cinsel yolla bulaşan hastalığı olanlar

Hematospermisi olan hastalar hangi doktora gitmeli?

Meniden kan gelmesi şikayeti olan hastalar bir Üroloji uzmanına başvurmalıdır. Tercihen Androloji konusunda tecrübeli bir Ürolog tarafından hastalar değerlendirilir. Üroloji uzmanı hastanın ayrıntılı sorgulanmasını yapar, muayene ve tahlillerini ister ve sonunda tanısını koyarak tedavi planlaması yapılır.

Hematosperminin tanısı nasıl konur?

Hemospermili hastalarda tanı koyabilmek için sistematik bir yaklaşım gerekir. Hastaların ayrıntılı sorgulanması, muayene, laboratuvar testleri ve radyolojik tetkiklerle hastalığın tanısı koyulur.

Anamnez: Hastalar şikayetin başlangıcı, ne sıklıkla olduğu, kullanılan ilaçlar, cinsel yaşam, alışkanlıkları gibi genel bir sorgulamadan geçirilir.

Muayene: Genitoüriner sistemin ayrıntılı bir muayenesi yapılır.

Rektal muayene: Prostat ve çevresindeki yapılar değerlendirilir.

Kan basıncı ölçümü: Bazı yüksek tansiyon hastalarında, özellikle kontrol edilemeyen tansiyon yüksekliği olanlarda ilişki sonrası kanlı sperm geldiği bilinmektedir. Bu nedenle bu hastaların kan basınçları da kontrol edilmelidir.

İdrar kültürü ve antibiyogram: Neden olan bir enfeksiyon ajanının tespiti için önemlidir.

Cinsel yolla bulaşan hastalıkların araştırılması: Hemosperminin nedeni olabileceğinden bu hastlarda cinsel yolla bulaşan hastalıklar mutlaka araştırılmalıdır.

PSA testi: 50 yaşın üzerindeki erkeklerde prostat kanseri ihtimalini ekarte etmek için kanda PSA testi yapılmalıdır.

Transrektal ultrasonografi (USG): Radyolojik olarak transrektel USG ile bu hastalarda prostat ve seminal veziküller değerlendirilir. Kanser, kist, taş, enfeksiyon varsa USG ile tanı koyabilmek mümkündür.

MR, CT: Daha ileri testler olarak eğer altta yatan malign hastalıklardan şüpheleniliyorsa MR ve CT gibi ileri görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir.

Hematospermili hastalarda ne şikayetler olur?

Hematospermili hastalar bazen sadece meniden kan gelmesi şikayeti ile doktora başvururlar. Bazen de üriner sisteme ait başka şikayetler (semptomlar) olabilir. Hemospermili hastalarda sık görülen şikayetler şunlardır;

• İdrarda kan gelmesi (hematüri): Makroskopik veya mikroskobik hematüri şeklinde olabilir.
• Dizüri: İdrar yaparken yanma, sancılı idrar yapma. Bu durumda idrar yollarında bir enfeksiyondan şüphelenilmelidir.
• İdrar yapma zorluğu: 50 yaş üzeri erkeklerde bu durum varsa prostat hastalıklarını araştırmak gerekir.
• Karın alt kısmında ağrı: Mesane bölgesindeki ağrı, neden olarak mesane hastalıklarının düşündürebilir.
• Ağrılı ejakülasyon: İlişki sonrası ağrılı boşalma varsa meni kanallarındaki enfeksiyon düşünülebilir.
• Üretral akıntı: Cinsel yolla bulaşan hastalıklar hematospermiye neden olabilir. Üretral akıntı varsa cinsel yolla bulaşan hastalıkları düşünmek gerekir.
• Yüksek tansiyon: Nadiren tansiyon yüksekliği olan hastalarda meniden kab gelebilir. Bunun nedeni kan basıncının artmasına bağlı olarak kılcal damarların yırtılmasıdır.
• Travma: Genitoüriner sisteme ait travmalar sonuucu gene hematospermi görülebilir. Eğer muayenede hastalarda üriner ve genital sistem organlarına ait travma izi varsa neden olarak bu durumun etken olabileceği unutulmamalıdır.

Hemospermili hastalarda tedavi nasıl yapılır?

Hemospermili hastaların tedavisi altta yatan nedene ve hastalığın süre ve şiddetine göre değişir. Eğer hastalık genç, cinsel aktif hastalarda görülürse, kısa süreli ve tekrarlamayan bir tarzda ise genellikle altta yatan ciddi bir hastalık yoktur ve kendiliğinden takip edilir. Eğer takiplerde tekrarlarsa ileri araştırma ve sonuca göre daha etkin tedavi düzenlenmelidir.

Eğer neden olarak genitoüriner sistemde bir enfeksiyon tespit edilmişse bu durumda etken mikroorganizmaya yönelik antibiyotik tedavisi yapılmalıdır.

40-50 yaş üstü ve  hastalarda mutlaka prostat muayenesi yapılmalı ve hastalığın nedeni ortaya konulmalıdır. Biz bu grup hastalarımıza özellikle prostat kanserini ekarte etmek için ayrıntılı bir prostat muayenesi yapıyoruz.

Hematosperminin tedavisi ne kadar zaman alır?

Tedavi süresi etkene göre değişir. Eğer hematospermi etkeni enfeksiyon ise enfeksiyon tedavi edildikten sonra kaybolur. Bu durum birkaç gün ile hafta sürebilir. Eğer prostat biyopsisi sonucu hematospermi gelişmişse seminal sıvı 4-6 hafta sonra normale döner.

Özet olarak; seyrek görülen hematospermi genellikle iyi huyludur, altta yatan ciddi bir hastalık yoktur. Bu durum yaşla ilişkilidir. 40 yaş altındaki erkeklerde genellikle altta yatan ciddi bir hastalık yoktur. 40 yaş üstü erkeklerde ve tekrarlayan durumlarda mutlaka bir Üroloji uzmanına başvurulmalıdır.

Prof. Dr. Emin ÖZBEK

Üroloji Uzmanı

İstanbul/ TÜRKİYE