Prostat erkeklerde yardımcı bir seks organıdır. Prostat organının da diğer organlar gibi çeşitli hastalıkları vardır. Bunlar içinde en sık görülen hastalıklar: İyi huylu prostat büyümesi (BPH), prostat kanseri ve prostat iltihabıdır (akut prostatit, kronik prostatit). Prostat ameliyatı (prostatektomi) genel bir isimdir. Ameliyat gerektirecek tüm prostat hastalıkları için kullanılır. Prostatın ameliyat gereken hastalıkları çoğunlukla 50 yaşın üzerindeki erkeklerde görülür. Bu hastalıkların başında da iyi huylu prostat büyümesi (BPH, benign prostate hyperplasia) ve prostat kanseri gelir.

Bu yazımda uzun yıllar prostatın her türlü ameliyatı ile ilgilenen birisi olarak kendi tecrübelerim ışığında prostat ameliyatı hakkında güncel bilgileri ve son gelişmeleri değerlendireceğim. Ayrıca hastalarımız tarafından merak edilen ve sıklıkla sorulan soruları cevaplamaya çalışacağım

Prostatın Ameliyat Gerektiren Hastalıkları Hangileridir?

Prostat ameliyatlarını 2 ana başlık altında toplamak mümkündür. Her bir hastalık ayrı ayrı hastalıktır. Ameliyatları da birbirinden farklıdır.

1. İyi huylu prostat büyümesi (BPH)
2. Prostat kanseri

BPH nedeniyle yapılan ameliyatlar daha çok endoskopik (kapalı yöntem) olarak yapılır, açık ameliyat son derece seyrek yapılır. BPH nedeniyle yapılan açık prostat ameliyatına basit prostatektomi (simple prostatektomi), kanser nedeniyle yapılan ameliyata ise radikal prostatektomi ameliyatı denir.

Prostat Ameliyatı Öncesi Hazırlık Nasıl Olur?

Prostat ameliyatı olacak hastaların öncelikli olarak BPH veya kanser hangi ameliyatı olacakları bilinmelidir. Her iki ameliyat için ameliyat hazırlıkları açısından çok ciddi farklılıklar yoktur. Ameliyat öncesi;

• Hastaların genel olarak rutin ameliyat için gerekli kan tahlilleri alınır
• Akciğer ve EKG çekilir
• Eğer kan sulandırıcılar kullanılıyorsa ameliyattan 5-6 gün önceden bunlar kesilir
• Hastalar şeker ve tansiyon ilaçları alıyorsa bunları almaya devam ederler
• Ameliyat öncesi en az 5-6 saat önceden ağızdan yeme içme kesilir.
• Gerekli durumlarda önceden kan hazırlanır
• Hastaneye yatan hastalar hameliyat olacağı hastalıkla ilgili onam formlarını okuyup imzalarlar

İyi Huylu Prostat Büyümesi Ne Zaman Ameliyat Yapılmalıdır?

Hastaların sık sorduğu sorulardan birisi de “prostat ameliyatı kimlere yapılır?” sorusudur. İyi huylu prostat büyümesi (BPH) olan hastaların hepsinde ameliyat gerekmez. Bu hastalarda ameliyat gereken durumları sıralayacak olursak;

• İlaç tedavisi kullanmasına rağmen idrar şikayetlerinde düzelme olmaması
• Mesane taşları oluşması
• Hastanın idrar yapamaması ve sondaya gereksinim duyması
• Mesanede divertikül denen keseciklerin ortaya çıkması
• Sık sık idrar yolu enfeksiyonu olması
• Prostata bağlı idrardan kan gelmesi
• Böbreklerde hidronefroz (şişme) ve böbrek fonksiyonlarında bozulma ortaya çıkması
• Hastada kasık fıtığı gelişmesi
• Mesanendeki idrarın tam olarak boşalamaması

İyi Huylu Prostat Büyümesi İle İlgili Ameliyat Yöntemleri Nelerdir?

Prostatın kanser olmayan iyi huylu büyümesinde, yani BPH hastalığında sık olarak kullanılan bazı ameliyat yöntemlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Lazerle prostat ameliyatı: İyi huylu prostat hastalarında kullanılan lazer ameliyatı çeşitleri

HOLEP yöntemi

THULEP yöntemi

Greenlight lazer ameliyatı

• TUR prostat ameliyatı (TUR-P)
• Plazmakinetik TUR ameliyatı
• Açık prostat ameliyatı
• Rezum tedavisi
• TUIP (transüretral prostat insizyonu)
• Diğer endoskopik ameliyat yöntemleri
• Açık prostat ameliyatı

Bunlar içinde günümüzde en çok tercih edilen ve altın standart tedavi olarak kabul edilen prostat ameliyatı HOLEP yöntemidir. Diğer ameliyat yöntemlerine göre çok sayıda avantajları vardır, yan etkileri son derece azdır. Uzun yıllardır, yaklaşık 30 yıldır, hastalarımıza kapalı prostat ameliyatı tekniklerini başarı ile uyguladık ve bu konu ile ilgili dünyadaki gelişmeleri yakından takip etmekteyiz. Bu doğrultuda günümüzde BPH tedavisinde “altın standart” bir yöntem olan HOLEP yöntemini uzun yıllar başarı ile yapmaktayız. İstanbul’da ilk kez kendi şahsımıza ait HOLEP cihazı ile BPH lazer ameliyatını gerçekleştirmekteyiz.

BPH Ameliyatı Sonrası Görülebilecek Sorunlar Neler Olabilir?

BPH nedeniyle yapılan ameliyatlardan sonra değişik derecelerde ameliyatın şekline ve hastaya göre bazı şikayetler olabilir. Bunlar genellikle geçicidir, birkaç hafta sürebilir. Ameliyat sonrası dönemde bu şikayetlerin bir kısmı erken dönemde görülürken bazıları da geç dönemde karşımıza çıkar. Bunları maddeler halinde özetleyecek olursak;

• İdrarda kanama
• İdrar yaparken yanma
• İdrar kaçırma
• Meninin idrara karışması (retrograt ejakülasyon)
• İdrar yolu enfeksiyonları
• Testislerde iltihaplanma
• İdrar yapamama
• Sık sık idrara çıkma
• Üretra darlığı
• Mesane boynu darlığı

 BPH Ameliyatı Sonrası Nelere Dikkat Edilmelidir?

BPH ameliyatı sonrası hastalarımız 1-2 gün hastanede kalır, genellikle sondayı 1-2 gün içinde çıkartırız. HOLEP ameliyatı yaptığımız hastaların çoğunu da ayni gün taburcu ediyoruz. Taburcu olan hastalarımıza herhangi bir sorunla karşılaşmamaları için bazı önerilerimiz olacaktır, bunlara dikkat edilirse daha rahat bir iyileşme dönemi geçirirler.

• Uzun süre özellikle sert zeminde oturmamaları kanamaya neden olabileceğinden önemlidir
• 1-2 hafta araba kullanmamaları iyi olur
• 4-6 hafta beslenmelerine dikkat etmeliler
• 4-6 hafta ağır egzersizden kaçınmak gerekir
• Ameliyat sonrası erken dönemlerde çok gerekmedikçe kan sulandırıcı kullanılmamalı
• 2-4 hafta cinsel ilişkiye ara verilmeli
• Kabız kalmamaya özen gösterilmeli

Prostat Ameliyatı Fiyatı (Ücreti) Ne Kadardır?

Hastalar tarafından sık sorulan sorulardan birisi de prostat ameliyatı ücreti ile ilgilidir. Çoğu zaman “prostat ameliyatı olacağım maliyeti ne kadardır, ücreti ne kadardır?” gibi sorular sıkça sorulur. Prostat hastalığına ait ameliyat ücretini söyleyebilmek için öncelikle hangi hastalık olduğunun belli olması gerekir. Prostatın ameliyatla tedavi edilecek iki önemli hastalığı olan iyi huylu prostat büyümesi (BPH) ve prostat kanserinin ayırımının yapılması hastaya maliyet hakkında bilgi vermede çok önemlidir. Bu iki hastalık ayrı hastalıklar olduğundan ameliyatları da farklıdır, dolayısıyla ameliyat ücretleri de çok farklıdır.

Genel olarak prostat kanseri ameliyatı, BPH ameliyatından daha yüksek maliyetlidir.

Prostat Ameliyatı Ücretini Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Hem prostat kanseri hem de iyi huylu prostat büyümesi ameliyatı için fiyatı etkileyen bir çok faktör vardır. Bu faktörleri sıralayacak olursak;

• Prostat kanseri ameliyatı maliyeti yapılan tekniğe veya yönteme bağlı olarak değişir
• Robotik prostatektomi ameliyatının maliyeti açık ve laparoskopik prostat kanseri ameliyatına göre daha yüksektir.
• İyi huylu prostat büyümesi ameliyatı maliyeti kansere göre daha düşüktür
• HOLEP ameliyatı maliyeti TUR ve açık prostat ameliyatlarına göre yüksektir. Ama HOLEP ameliyatında tekrarlama olmaması ve kanamanın az olması, ereksiyon sorununun olmaması önemli bir avantajdır.
• Ameliyatın yapıldığı hastane: Tüm hastanelerin ücretlendirmesi ayni değildir, hastaneden hastaneye fiyatlar değişiklik gösterir.
• Hastaların özel sigortalı veya SGK’lı olması: SGK ile anlaşmalı hastanelerde ameliyat masraflarının bir kısmı karşılanabilir, çoğu hastane fark alır. Özel sigortalı hastaların sigortasına göre sigorta şirketi masrafların tamamını veya bir kısmını karşılayabilir.
• Hastanın başka hastalıklarının olması: Kalp, şeker, akciğer hastalığı gibi kronik problemleri olan hastalara bu hastalıkları nedeniyle ek tedaviler gerekeceğinden bu tür problemleri olanlarda maliyet biraz daha fazla olabilir.

Prostat Ameliyatı Büyük Bir Ameliyat mıdır?

Evet, prostat ameliyatı Ürolojinin büyük ameliyatlarındandır. Ameliyathane ortamında, spinal veya genel anestezi altında yapılır. Bu hastalıklar belli yaş üzerindeki erkeklerde görüleceğinden eşlik eden bazı kronik hastalıklar da bulunabilir. Böyle durumlarda mutlaka hastaların yoğun bakım üniteleri olan tam teşekküllü bir hastanede ameliyat yapılması gerekir. Biz zaten tüm hastalarımızı her türlü imkanı olan hastanelerde yapıyoruz. Ameliyat kadar ameliyat sonrası takip ve hasta bakımı da çok önemli ve ihmal edilmemesi gereken önemli bir husustur.

Prostat Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci Nasıl Seyreder?

Kapalı prostat ameliyatı sonrası 4-6 hafta içinde tam iyileşme ve günlük aktivitelere başlamak mümkündür. Bu süre içinde hastalar ağır egzersizlerden sakınmalıdır. Ofis şartlarında çalışmalara 2-3 gün sonra başlayabilirler. Ameliyat sonrası dönemi rahat geçirebilmeleri için hastalarımıza ağrı kesici ve enfeksiyona karşı koruyucu amaçlı olarak antibiyotik tedavisi başlıyoruz. Hastaların ameliyat sonrsı birkaç gün kabız kalmamaları için sıvı gıdaları tercih etmeleri, bol sıvı tüketmeleri önemlidir.

Kapalı Prostat Ameliyatı Kaç Saat Sürer?

Kapalı prostat ameliyatının süresi prostatın büyüklüğüne, uygulanan tekniğe göre değişir. Ortalama 1-3 saat kadar sürer. Hastanede bulunan endoskopik sistemlerin kalitesi de gene ameliyat süresini etkileyen faktörlerdendir.

Prostat Ameliyatı Sonrası Sık İdrara Çıkma Normal mi?

BPH ameliyatı sonrası ilk günlerde hastalarda idrar yaparken yanma, sık idrara çıkma gibi şikayetler olabilir. Bunlar zamanla düzelecektir, bazen 3-4 hafta kadar sürebilir. Endoskopik ameliyatlardan sonra ortaya çıkan bu şikayetler daha çok prostat büyümesi sonucu mesanede oluşan hasarla ilişkilidir. Eğer prostata bağlı tıkanıklık ciddi derecede ve uzun sürmüşse bu hastalarda mesane fonksiyonlarının düzelmesi daha uzun bir zaman alabilir.

Prostat Ameliyatı Sonrası Cinsel İlişkiye Ne Zaman Girilir?

Prostat ameliyatı sonrası genellikle 4 hafta kadar ilişkiye girilmemesi önerilir. Erken ilişki

kaçacağı ve idrarla birlikte geleceği, normal ilişki sonrası dışarıya meni gelmeyebileceği mutlaka anlatılmalıdır.

Prostat Kanseri Ameliyatı Yöntemleri Nelerdir?

Prostat kanseri eğer erken dönemde yakalanır ve prostat dışına çıkmamışsa en etkili yöntem ameliyattır. Prostat kanseri nedeniyle yapılan ameliyata “radikal prostatektomi ameliyatı” denir. Prostat kanseri olan hastalarda sık kullanılan ameliyat yöntemleri:

• Açık prostat ameliyatı
• Laparoskopik prostat ameliyatı
• Robotik prostat ameliyatı

Önceleri prostat kanseri ameliyatı olarak açık radikal prostatektomi ameliyatı sık yapılırdı. Daha sonraki yıllarda laparoskopik radikal radikal prostatektomi ameliyatı yapılmaya başlandı. Günümüzde robotik radikal prostatektomi ameliyatı, prostat kanseri yedavisinde en gelişmiş bir yöntem olarak kullanılmaktadır. Laparoskopik ve robotik prostat ameliyatları kapalı yöntemle yapılan ameliyat yöntemleridir. Maliyet olarak robotik prostat ameliyatı daha yüksektir.

Genel olarak ameliyat öncesi hazırlık ve sonrası dönemde takip iyi huylu prostat büyümesi olan hastalara benzer şekildedir. Kanser hastalarının belli periyotlarla takibi ve ek tedavi protokollerine gereksinimleri olabilmektedir.

Prostat Kanseri Ameliyatının Riskleri Nelerdir?

Prostat kanseri nedeniyle radikal prostatektomi ameliyatı geçiren hastalarda ameliyat sonrsası olması muhtemel bazı riskler vardır.

• Kanama
• İdrar yolu enfeksiyonları
• İdrar tutamama ( idrar kaçırma). Genellikle geçici bir durumdur.
• Ereksiyon sorunları (erektil disfonksiyon, ED, sertleşme sorunu): Sinir koruyucu yöntemlerle ereksiyon korunabilmektedir.
• Mesane boynu darlığı
• Lenfadenektomi sonucu lenfosel oluşumu

Özet olarak; “prostat ameliyatı”  prostatın iyi huylu büyümesi ve kanser hastalıklarında yapılan ameliyatları ifade eden genel bir deyimdir. Her hastaya ve hastalığa uygun ameliyat yöntemine ayrıntılı bir değerlendirme sonucu karar verilir. Biz güncel pratiğimizde hastalarımıza uygun modern ameliyat tekniklerini uygulamaya önem veriyoruz.

Prof. Dr. Emin ÖZBEK

Üroloji Uzmanı