İyi huylu prostat büyümesi (BPH) orta v eielri yaş erkeklerde Ürolojinin sık görülen iyi huylu hastalıklarından birisidir. Hafif şikayetlerde ilaç tedavisi etkili olur, ama zamanla bunların bir kısmı ameliyata ihtiyaç duyarlar.

Hastaların sık sorduğu sorulardan birisi de “prostat kaç gram olursa ameliyat gerekir?” şeklindeki sorudur. Bu yazımda bu ve benzeri sorulara cevap vermeye çalışacağım.

Normal prostat ağırlığı kaç gramdır?

Prostat normal erişkinlerde ağırlığı 25-30 gram olan bir salgı bezidir. Mesanenin hemen altında bulunur ve içinden üretra denen idrar kanalı geçer. Ergenlik döneminde hormonal değişiklikler nedeniyle (Testosteron veya erkeklik hormonu prostat gelişimi için çok önemlidir) büyüyen prostat yaklaşık 20 yaşlarında normal boyutuna ulaşır ve 20-40 yaş arasında sabit kalır. 40 yaşından sonra çevresel faktörler, yaşam tarzı ve genetik gibi bir çok faktörün etkisiyle tekrar  büyümeye başlar. İlerleyen yaşla birlikte prostatın iyi huylu büyümesine bağlı olarak prostat içinde kalan ve “prostatik üretra” denen bu idrar kanalına bası olur ve hastalarda idrar yapma güçlüğü, sık sık ve kesik kesik idrar yapma, damla damla idrar yapma, geceleri sık idrar çıkma gibi şikayetler başlar.

Prostat ölçümü “gram” olarak mı ”cc, ml” olarak mı ifade edilir?

Prostatın yoğunluğu su ile ayni olduğundan prostat ağırlığını “gram” veya “cc” ya da “ml” olarak ifade etmek arasında bir fark yoktur. Genellikle prostat ağırlığı “gram” veya “cc, ml” olarak ifade edilir, her ikisi de aynidir. Örneğin 30 cc veya 40 cc prostat demek, prostat ağırlığının 30 gram veya 40 gram olduğu anlamına gelir.

Prostat kaç gram olursa ameliyat gerekir, ameliyat kararı için prostatın ağırlığı önemli midir?

“Prostat kaç gram olursa ameliyat gerekir?”, “ ameliyat kararı için prostatın ağırlığı önemli midir?”,  gibi sorular hastalar tarafından sık sık sorulan sorulardandır. Genel olarak iyi huylu prostat büyümesinde hasta şikayetleri prostatın büyüklüğü ile ilişkili değil, büyümüş prostatın “prostatik üretra”  denen prostatın içinden geçen idrar kanalına yaptığı bası ile ilişkilidir. İyi huylu prostat hastalığında idrar kanalının çevresinde bulunan bezler büyür ve bunlar zamanla idrar kanalına bası yapar, bu bası her zaman rostat büyüklüğü ile ilişkili değildir. Bazen 40-50 gram prostat çok ciddi şikayetlere neden olur ve ameliyat gerektirirken, bazen de 150-200 gram olan prostat ciddi bir rahatsızlık vermez ve ameliyat ihtiyacı olmaz.  Prostat ağırlığı ameliyat kararı için değil, fakat ameliyat şekli için önemlidir. 

 Resim: Büyümüş prostatın idrar kanalına basısı

Ancak şu da unutulmamalıdır ki ileri yaş erkeklerde idrar şikayetleri sadece prostata bağlı değildir. Üretra darlıkları, mesane boynu darlığı veya mesane boynu yüksekliği, mesana kası fonksiyonundaki bozukluklar ve bunun sonucu olarak mesane kasılmasındaki yetersizlik ve idrarın dışarı atımı için gereken gücün olmaması da iyi huylu prostat büyümesi belirtilerine yol açar. Ayrıca hastalarda birlikte bulunan diğer sistemik hastalıklar, özellikle metabolik sendrom (yüksek tansiyon, şeker hastalığı, aşırı kilo, kolesterol yüksekliği)  varsa bu hastalarda prostat büyümesine bağlı şikayetler daha fazla görülür. Yaşlı ve metabolik sendromlu hastalarda mesane kasının kasılmaları olumsuz etkileneceğinden bu hastalarda prostat belirtileri daha fazla görülür. Bu bakımdan hastaların şikayetlerini sadece prostata ve prostat büyüklüğüne bağlamak her zaman doğru olmayabilir. Hastayı bir bütün olarak değerlendirmek gerekir.

Prof. Dr.Emin ÖZBEK

Üroloji Uzmanı

Referanslar

1. Benign prostatic hyperplasia.Chughtai B, Forde JC, Thomas DD, Laor L, Hossack T, Woo HH, Te AE, Kaplan SA.Nat Rev Dis Primers. 2016 May 5;2:16031.
2. Effect of estimated prostate volume on silodosin-mediated improvements in the signs and symptoms of BPH: does prostate size matter?Kaplan SA, Roehrborn CG,      Hill LA, Volinn W.Open Access J Urol. 2011 Jun 8;3:89-93.
3. Campbell-Walsh Urology
4. Smith’s General Urology