Şeker (diabetes mellitus, diyabet) hastalarında erkeklerde sık görülen problemlerden birisi ereksiyon sorunudur (sertleşme problemi, iktidarsızlık, erektil disfonksiyon, ED). Bu durum özellikle uzun süreli ve iyi kontrol edilemeyen şeker hastalarında ciddi bir problemdir.

Uzun süreli ve iyi kontrol edilemeyen diyabet hastalarında nöropati (sinir hasarı ), damar hasarı ve hormonal değişikliklerin sonucu olarak sertleşme sorunları ortaya çıkar. Bu makalemizde şeker hastalarında penil protez cerrahisi ile ilgili genel bilgilendirme yapacağız.

Şeker Hastaları Protez Ameliyatı Öncesi Nasıl Hazırlanır?

Protez cerrahisi çok hassas bir uygulama olduğundan enfeksiyona karşı son derece dikkatli olunmalı ve hastane seçiminde bu durum mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır.

• Ameliyat olacak hastalar enfeksiyona karşı şeker kontrolünün önemi konusunda çok iyi bilgilendirilmelidirler. İdeal olan ameliyat öncesi hastaların hemoglobin A1c (HbA1c) seviyelerinin 7.5 altında olmasıdır. Bu değerin üzerinde ise enfeksiyon oranı artar. Şeker seviyeleri çok yüksek kalan ve HbA1c yüksek olan hastalar mutlaka bir Endokrinoloji uzmanı tarafından muayene yapılmalıdır.
• Düzenli bir diyet ve egzersiz programı şeker kontrolü ve enfeksiyon riskini azaltmada çok önemlidir.
• Ameliyat öncesi genel ameliyat için kan tetkikleri istenir, akciğer grafisi ve EKG çekilir.
• Eğer hastalar kan sulandırıcı kullanıyorsa 1 hafta önceden bunların kesilmesi gerekir.
• Tansiyon ve şeker hastalığı gibi önceden aldığı ilaçlar varsa bunları kullanmaya devam etmeli, gerekirse ilgili uzmandan konsültasyon istenmelidir.
• Hasta ameliyattan en az 5-6 saat önce hiçbir şey yiyip içmemelidir.
• Enfeksiyona karşı ameliyat öncesi korucu antibiyotik başlanır
• Hasta hastaneye yatırılır, aydınlatılmış onam formu imzalatılır.

Anestezi Şekli, Ameliyat Süresi ve Hastanede Kalış Süresi Ne Kadardır?

Protez ameliyatı genel anestezi veya spinal anestezi (belden aşağı uyuşturma) ile yapılır.  Penis protezi ameliyatları ameliyathane şartlarında yapılır, ameliyat 1-2 saat kadar sürer, hastalar ayni gün ameliyattan 6-7 saat sonra veya 1-2 gün sonra hastaneden taburcu edilir.

Şeker Hastalarına Ne Zaman Penis Protezi Takılır?

Her şeker hastası penis protezi için aday değildir. Vakum cihazı ile ereksiyon oluşturulması yan etkileri olmayan bir yöntem olduğu için denenebilir. Eğer hastalarda ağızdan alınan haplarla ereksiyon oluşuyorsa bu tedaviye devam etmeleri önerilir. Zamanla hastalığın ilerlemesine bağlı olarak damar ve sinir hasarı arttıkça bu haplar etkili olmazlar ve penise enjeksiyon tedavisi gerekebilir. Daha da ileri dönemlerde hastalar eğer enjeksiyon (penise iğne) tedavisine de cevap vermezlerse veya enjeksiyon yapmayı istemeyip kesin çözüm isterlerse böyle durumlarda tek seçenek penil protez (penis protezi, mutluluk çubuğu) ameliyatıdır.

Protez Takılması ile Penis Boyu Uzar Mı, Kalınlık Artar Mı?

Penil protezler hastaların penisinde bir uzama yapmaz, ereksiyon durumunda penis ne kadarsa protez uzunluğu da o kadardır. Ancak ameliyat sırasında farklı bir işlem olarak penisi leğen kemiğine asan bağlar gevşetilirse bir miktar (yaklaşık 1-2 cm) uzama sağlanabilir. Bazı araştırmacılar hastaların %75’inin penis boyunda uzama ve çapta kalınlaşma olduğunu bildirmiştir. Bizim gözlemlerimize göre bu durum hastaların protezden memnun kalışlarıyla ilgilidir. Cidi bir artış söz konusu değildir.

Penil implant, penis baş kısmında herhangi bir büyümeye neden olmaz.

Hastalar Protezi Ne Kadar Sıklıkla Kullanabilir?

Bu durum tamamen hastaya ve eşine bağlıdır. Protez kullanımı konusunda herhangi bir kısıtlama yoktur. Hastalar istedikleri zaman kullanabilirler.

Şeker Hastalarında Hangi Tip Protez Seçilmelidir?

Protez seçiminde tek bir kriter yoktur. Her hasta ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Hastaların yaşı, sosyoekonomik durumları gibi bir çok faktör göz önünde bulundurulmalıdır.

Genç ve ellerini kullanmada anatomik veya fonksiyonel sorunları olmayan hastalarda şişirilebilen protezler tercih edilmelidir. Bu protezler ilişki sırasında inik durumda olduklarından doğal bir görüntü verirler, ayni şekilde ereksiyon sırasında da doğala yakın görüntü sağlanır. Devamlı dik duran protezler, şeker hastalarında duyu kaybı veya azalması olacağından penis baş kısmında erozyona neden olurlar. Bu protezler en son seçenek olarak düşünülmelidir.

İlişkide bulunmak için hastalar şişirilebilen protezlerin pompalarını elleriyle aktive edeceklerinden dolayı eğer hastaların ellerinde bir problem varsa üç parçalı şişirilebilen protezlerin kullanımında sorun yaşanabilir. Bu bakımdan çeşitli hastalıklar nedeniyle (felç, eklem romatizması, parmakların veya elin kaza veya ameliyat nedeniyle kaybı gibi) aktif olarak ellerini kullanamayan hastalarda tek parçalı (malleable), devamlı dik duran protezleri kullanmak tercih edilmelidir.

Protez ile Cinsel İstek, Meninin Gelmemesi, Erken Boşalma Düzelir Mi?

Penis protezi cinsel istek (libido) ve ilgiyi artırmaz, şeker hastalığına bağlı sinir hasarını (diyabetik nöropati) düzeltmez, duyu kaybını düzeltmez. Eğer hastalarda retrograt ejakülasyon (meninin geriye kaçması, idrara karışması), anejakülasyon (meninin olmaması) ve erken boşalmayı (prematüre ejakülasyon) varsa penil protez bunları düzeltmez.

Şeker Hastalarında Penil Protezin Etkinliği ve Hasta Memnuniyeti Nasıldır?

Yapılan çalışmalarda şeker hastalarında penis protezi ile %80-90 gibi çok büyük oranlarda hasta memnuniyeti bildirilmiştir. Ayni memnuniyet kadın tarafında da gözlenmiştir. Bizim kendi hastalarımızdaki gözlemlerimiz de benzer şekildedir. Bu nedenle şeker hastalığı nedeniyle ereksiyon sorunu yaşayan hastalara eğer tüm tedaviler yetersiz kalıyorsa penis protezi ameliyatı önerilmektedir.

Penis protezi ile normal ereksiyona benzer görüntü elde edilir, ancak uzun süreli sertleşme sorunu nedeniyle peniste bir miktar önceki dönemlere göre kısalma ve incelme olabilir. Yapılan bilimsel çalışmalarda enine ve boyuna genişleyebilen penis protezleri takılırsa penis boyundaki kısalmanın ve çaptaki incelmenin zamanla düzeleceği gösterilmiştir. Bu nedenle hastalarımıza bu tip protezleri daha çok öneriyoruz. Bu enine ve boyuna uzayabilen protezler, diğerlerine göre ekonomik olarak biraz daha pahalıdır.

Protezlerin Riskleri Nelerdir?

Penil protezlerin 3 önemli riski vardır;

• Enfeksiyon
• Protez ilgili mekanik arızalar: Özellikle hidrolik protezlerde pompa ve rezervde sorunlar olabilir ve tamir gerekebilir.
• İç erozyon ve yapışıklıklar

Protez Fiyatları Ne Kadardır?

Penil protezler ithal ürünler olduğundan ücretleri döviz kuru ile ilişkilidir. Ayrıca protez fiyatı dışında toplam ücret yapan doktora ve ameliyatın yapıldığı hastaneye göre değişir. Üç parçalı ve enine boyuna genişleyen protezler sabit olanlara göre daha pahalıdır.

Şeker Hastalarında Protez Enfeksiyonu

Protez, vücuda dışarıdan takılan yabancı bir cisimdir. Protezler için en önemli risk faktörlerinden birisi “protez enfeksiyonu”dur.

Şeker hastalarında enfeksiyon iki nedenle daha yüksektir:

• Şeker hastalarında yara iyileşmesi iyi değildir
• Şeker hastalarında immün sistem (enfeksiyonlara karşı vücudun savunma sistemi) bozulmuştur.

Protez enfeksiyonu günümüzde son derece azdır, genel olarak bu oran tüm protez hastaları için ortalama %1,6 oranındadır. İyi kontrol edilemeyen şeker hastalarında protez enfeksiyonu riski normal kişilere göre daha yüksektir. Yapılan bir çalışmada diyabetli hastalarda enfeksiyon oranı % 1,8 iken diyabetik olmayanlarda bu oran %1.5 olarak bulunmuştur.

Günümüzde protez enfeksiyonunun az görülme nedenleri:

• Cerrahi tekniklerde ilerlemeler
• Ameliyat salonlarının sterilizasyonundaki iyileşmeler
• Koruyucu antibiyotikler kullanımı
• Protez teknolojisindeki ilerlemeler ve antibiyotikli protezler kullanılması
• Hastaların bilinçlenmesi

Şeker Hastaları Protez Enfeksiyonunu Azaltmak İçin Nelere Dikkat Etmeli?

Şeker hastalarında protez riskini azaltmak için doktorun azami dikkat etmesi gereken hususlar yanında hastalara da çok görev düşmektedir. Protez enfeksiyonunu azaltmak veya hiç olmamasını sağlamak için hastaların dikkat etmeleri gereken hususlar:

• Uygun bir diyet: Enfeksiyon riski şeker düzeni ile son derece ilişkilidir. Bu bakımdan hastaların doktorlarının önerilerine azami dikkat ederek şeker seviyelerini dengede tutmaları çok önemlidir. Şeker seviyesinin en iyi göstergesi HbA1c seviyesidir, bu değerler yükseldikte enfeksiyon riski de o oranda artar.
• Düzenli bir egzersiz : Bu şekilde şeker kontrolü daha kolay olur.
• Kilo kontrolü

Penil Protez Şeker Hastalığını Düzeltir Mi?

Şeker hastası protez hastaları takip edildiğinde bunların kan şekerleri ve HbA1c seviyelerinin protez öncesine göre düşük olduğu görülebilir. Yapılan bir çalışmada protez takılan tip-2 şeker hastalarında ortalama olarak HbA1c seviyesi %2,5 oranında düşük bulunmuştur. Bu durum protezi kan şekerini azalttığı veya şeker hastalığını iyileştirdiği anlamına gelmez. Bu durumun nedenleri;

• Hastaların protez enfeksşyonuna karşı daha bilinçli olamalrı ve beslenmelerine, sportif aktivitelerine daha önem vermeleri,
• Doktor ve diyetisyenlerin önerilerine daha sıkı uymaları
• Seks yaşantılarının (cinsel hayat) düzene girmesi ve buna bağlı stresin ortadan kalkması,

Şeker Hastalarında Penil Protezler Ne Kadar Kalabilir?

Hastalar tarafından sıkça sorulan sorulardan birisi de “takılan protezlerin ne kadar, kaç yıl bir sorun olmadan vücutta kalacağı” sorusudur.

Bu sorunun cevabı iki şekilde verilebilir:

• Mekanik sorunlar: Mekanik olarak protezlerin kalma süreleri şeker hastalarında ve diğer hastalarda farklı değildir. Hastaların %75 ten fazlasında ilerde mekanik nedenlerle bir revizyona gereksinim olmaz ve 15 yıl kadar bir sorunsuz hastalar protezi kullanabilir. 20 yıl kadar sorunsuz şekilde protezlerin kalabildiği bildirilmiştir.
• Protez enfeksiyonu: Şeker hastalarında özellikle iyi kontrol edilemeyen vakalarda erken veya geç protez enfeksiyonu riski normal kişilere göre daha yüksektir. Bunu önlemek için ameliyat sırasında sterilizasyona çok dikkat ederiz ve güçlü ve geniş spektrumlu koruyucu antibiyotik kullanırız. Bunlara ilaveten ameliyat sırasında hastaya takmadan önce mutlaka protezleri antibiyotikli solüsyonlara tabi tutarız. Bu şekilde enfeksiyon oranı son derece düşük olarak karşımıza çıkar. Şeker hastalarında eğer böbrek yetmezliği varsa veya bu hastalar diyalize giriyorlarsa protez enfeksiyonu riski daha da artar.

Prof. Dr. Emin ÖZBEK

Üroloji Uzmanı