Üreterler böbrek ile mesane yani idrar kesesi arasında idrar taşıyan tüp şeklinde, yaklaşık erişkinlerde 28-30 cm uzunluğunda yapılardır. Üreter taşları üreterde oluşabileceği gibi böbreklerden buraya düşen taşlar şeklinde de görörülebilir.

Üreter taşlarının denenleri nelerdir?

Börekte oluşan taşların üretere düşmesi şeklinde görülürler. Bu  şekil en sık karşımıza çıkan üreter taşı nedenidir. Böreklerden üterlere düşen taşlar sıklıkla üreterlerin 3 darlık bölgesinde görülür. Sık sık böbrek taşı düşüren hastalar zaman zaman böbreklerindeki kjüçük taşları üreterlere düşürürler. Üreter taşlarının en sık nedeni bu şekilde böbreklerdeki taşın üretere düşmesiyle görülen taşlardır.

Üreterde oluşabilir. Üreterde oluşan taşlar sıklıkla üreterin dar olan kısımlarında görülür. Bu darlık bölgeleri 3 yerdedir. Üreterin böbreklerden çıktığı yer (üreteropelvik bölge), üreterin orta kısmı  (bacak damarları ile çaprazlaştığı yer) ve üreterin mesaneye girdiği kısım (üreterovezikal bölge). Bunlardan üreterovezikal bölge en dar bölgedir ve üreter taşları da en sık burada görülür.Bunların dışında üreterlerde herhangi bir seviyede oluşan darlık bölgelerinde gene üreter taşları görülebilir.

Üreter taşları ne gibi belirtiler verir?

Üreter taşlarının en önemli belirtisi “renal kolik”  dediğimiz üreter kanalının tıkanmasına bağlı olarak üreter kaslarının kasılmasına bağlı olara ortaya çıkan, ani başlayan ve belli bir süre sonrea kesilen ağrılardır.

Bulantı kusma olabilir. Bu durumda üreter taşları gastrointestinal sistem (barsak sistemi) rahatsızlıkları ile karışabilir.

Eğer enfeksiyon eklenmiş ve böbreklere yansımışsa piyelonefrit dediğimiz durum ortaya çıkar (ateş, bulantı, kusma, üşüme titreme gibi).

İdrar tahlilimde miksroskopik veya bazen makroskopik hematüri (sadece mikroskobik incelemede idrarda kan görülmesi veya gözle görülür kanama) olabilir. Bazı durumlarda eğer üreter kanalı tam olarak tıkanmışsa bu durumda idrarda hiç kan hücresi gözükmeyebilir.

Üreter taşları niçin önemlidir?

Üreter taşları klinik olarak çok önemlidir. Çünkü eğer üreterdeki bir taş üreter kanalını tam olarak kapatırsa ve bu durum 4 hafta, yani 1 ay kadar sürerse o taraftaki böbrek fonksiyonunu kaybeder. Bu bakımdan kanalı tam tıkayan üreter taşları acil bir durumdur ve 4 hafta geçmeden mutlaka tedavi edilmelidir.

Üreter taşlarının tedavisi:

Tıbbi tedavi (ilaç tedavisi): Üreter taşlarınını tıbbi tedavisi yani ameliyatsız ilaçla tedavisi için bir başka deyişle üreter taşlarının düşürülebilmesi için çaplarının 0.5 cm ve altında olması gerekir. Bunun üzerindeki çapta taşlar ilaç tedavisi ile zor düşerler ve diğer tedavi seçenekleri gerekir.

İlaç tedavisinde neler kullanılır?

Hastanın ağrısı varsa mutlaka ağrı giderilmeli. Bu amaçla ağrı kesiciler verilebilir, antikolinerjik deddiğimiz üreterlerin kasılmasınınengelleyen ilaçlar taşık düşmesini zorlaştıracağından genelde pek tercih edilmez

Alfa blokerler verilebilr. Bu ilaçlar erkeklerde iyi huylu prostat büyümesinin tedavisinde de kullanılır. Daha çok alt uç taşlarında etkilidir. Son yıllarda bu ilaçların etkili olmadığına dair yayınlar vardır.

Diüretikler: İdrar söktürücüler idrar çıkışını artırarrak taş düşmesine yardımcı olur.

Fazla sıvı içme: Hastalara ortalama günde 2.5-3 litre sıvı içmeleri önerilir.

Hareket:Taş hastalarına bu tedavilerin yanında bol hareket etmeleri de önerilir. Bu şekilde taşların düşmesi hızlanır.

Sıcak oturma nbanyoları: Üreterleri gevşeterek taşların düşmesine yardımcı olur.

ESWL (extra corporeal shock wave lithotripsy) yöntemi:

Burada vücut dışından şık dalgaları verilerek vüvutta herhangi bir kesi olmadan taşlar kırılabilir.

Ameliyat tedavisi

Açık üreter taşı ameliyatı (üreterolitotomi): Büyük üreter taşlarında yaıplan bir yöntemdir. Günüömüzde artık son derece seyrek yapılmaktadır.

Laparoskopik üretere taşı alınması: Laparoskopik yöntemle 3 adet yarım cm kesi ile girilerek taş alınır. Ben hastalarıma çok büyük taş varsa açık cerrahi yerine bu yöntemi uyguluyorum.

Üreterorenoskopik yöntemle taş kırma: Üreterorenoskopik yöntemle taş kırma amacıyla 2 çeşit üreterorenoskop kullanılır. Rijid yani metalik ve fleksibıl yani bükülebilir üreterorenooskop. Rijid üreterorenoskopla alt üreter taşları, bazen orta üreter taşları  kırılır, fleksibıl üreterorenoskopla orta ve üst üreter taşları kırılır. Fleksibil üreterorenoskopla böbrek içindeki taşlara ulaşarak onları da krmak mümkündür. Günümüzde üreter taşlarının tedavisinde üreterorenoskpik yöntem en iyi (altın standart) tedavi yöntemidir.

Prof. Dr. Emin ÖZBEK

Üroloji Uzmanı

Referanslar

1. Spontaneous passage of ureteral stones in patients with indwelling ureteral stents.Baumgarten L, Desai A, Shipman S, Eun DD, Pontari MA, Mydlo JH, Reese         AC.Can J Urol. 2017 Oct;24(5):9024-9029.
2. Efficacy and Safety of Alfuzosin as Medical Expulsive Therapy for Ureteral Stones: A Systematic Review and Meta-Analysis.Liu C, Zeng G, Kang R, Wu W, Li J,         Chen K, Wan SP.PLoS One. 2015,5;10(8):e0134589. 
3. On medical treatment for ureteral stone expulsion.Holmlund D.Scand J Urol. 2018 Apr;52(2):94-100

   EAU Guidelines on Interventional Treatment for Urolithiasis. Türk C, Pet?ík A, Sarica K, Seitz C, Skolarikos A, Straub M, Knoll T.Eur Urol. 2016 Mar;69(3):475-82