IPSS (International Prostate Symptome Score, Uluslararası Prostat Semptom Skoru) testi, iyi huylu prostat büyümesi (BPH) ile ilişkili 7 semptomun (hasta şikayeti) hastalara sorulması ve bunlara alınan cevaba göre hafif (IPSS 0-7 arası), orta (IPSS 8-19 arası) ve şiddetli (IPSS 20-35 arası ) olmak üzere 3 gruba ayrılan ve buna yaşam kalitesi değerlendirmesinin de eklendiği bir skorlama sistemidir. Toplam skor 0 ie 35 arasında değişir.
İlk kez 1992 yılında Amerikan Üroloji Derneği (American Urological Association, AUA) tarafından BPH ile ilişkili semptomları içeren 7 soruyu içerecek şekilde hazırlanmıştır. Bu nedenle önceleri AUA-7 (AUA semptom score -7) olarak bilinirdi. Daha sonra buna hastaların yaşam kaliteleri ile ilgili soru da eklenerek WHO (Dünya Sağlık Örgütü)’ nun önderliğinde bu sistem IPSS (International Prostate Symptome Score, Uluslararası Prostat Semptom Skoru) olarak değiştirildi. Günümüzde tüm dünyada iyi huylu prostat büyümesi (BPH)’nin klinik değerlendirilmesinde yaygın olarak bu sistem kullanılmaktadır.
İyi huylu prostat büyümesi (BPH) ile ilgili sık görülen şikayetler ve son 1 ay içinde bunlarla ilgili 7 soru
- İdrar sonrası mesanenin tam boşalmadığı hissi oldu mu?
- İdrar yaptıktan sonra 2 saat içinde yeniden idrar hissi oldu mu?
- İdrar yaparken kesilip yeniden başlama oldu mu?
- Acil idrara çıkma ihtiyacı (urgency) oldu mu?
- İdrar akımında zayıflama oldu mu?
- İdrara başlarken ıkınma, zorlanma oldu mu?
- Gece kaç kez uykudan uyanıp idrara çıkma ihtiyacı oldu?
Tablo 1: Sorulara verilen cevaplar ve puanlar (0-5 arası)
Cevaplara verilen puanlar | Her bir soruya verilen cevaplar |
0 | Hiç olmadı |
1 | 5 seferde 1 kereden az oldu |
2 | Zanmanın yarısından daha azı |
3 | Zanmanın yarısı |
4 | Zamanın yarısından fazlası |
5 | Hemen her zaman |
Tablo 2: IPSS tablosu
Son 1 ay içinde | Hiç | 5 kezde 1 (seyrek) | Yarıdan az | Yarı yarıya | Yarıdan çok (sık sık) | Hemen her zaman
| Skor |
İdrar yaptıktan sonra mesanenin tam boşalmadığı hissi oldu mu?
|
0 |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
0 |
İdrar yaptıktan sonra 2 saat içinde yeniden idrar hissi oldu mu? |
0 |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
0 |
İdrar yaparken kesilip yeniden başlama oldu mu? |
0 |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
0 |
Acil idrara çıkma ihtiyacı oldu mu? |
0 |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
0 |
İdrar akımında zayıflama oldu mu? | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 0 |
İdrara başlarken ıkınma, zorlanma oldu mu? | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 0 |
Gece kaç kez uykudan uyanıp idrara çıkma ihtiyacı oldu? | Hiç
0 | 1 kez
1 | 2 kez
2 | 3 kez
3 | 4 kez
4 | 5 ya da fazla
5
|
0 |
Toplam IPSS skoru | 0 | ||||||
Tablo 3: IPSS skorlama sistemi (35 üzerinden)
IPSS skoru | Semtomların (hasta ikayetleri) derecesi |
0-7 | Semptomlar hafif derecede |
8-19 | Semptomlar orta derecede |
20-35 | Semptomlar ciddi derecede |
Tablo 4: Alt üriner semptomlarına göre hastaların yaşam kalitesi skorlaması
Hayatınızın bundan sonraki kısmında bu şikayetlelr aynen devam ederse kendinizi nasıl hissedersiniz? | ||||||
Çok mutlu | Mutlu | İyi | Bazen iyi bazen kötü | Çoğunlukla kötü | Mutsuz | Berbat (çok kötü) |
0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
IPSS skorlamasoı ne işe yarar?
Hastaların ilk hekime başvurduklarında ve daha sonraki kontrollerde hastalığın seyrini gösterir. Tek başına ameliyat için bir kriter değildir, diğer testlerle de birlikte değerlendirmek gerekir. Genellikle IPSS skoru 0-7 arasında ise tedavi gerekmez, ilaç tedavisi yeterli olur. 8-19 arası ise ortada olan durumlar, 20-35 arasında ise büyük oranda tedavi gerekir. Bu sistemde yaşam kalitesi 0 ile 6 arasında (çok mutlu-çok kötü) arasında skorlanır.
Referanslar
- International Prostate Symptom Score (IPSS) at Urological Sciences Research Foundation. Retrieved November 2011
- Cockett, A. T. K. (1992). The International Consultation on Benign Prostatic Hyperplasia. 1991 : Paris, France: World Health Organization.
- Use of the International Prostate Symptom Score (IPSS) in Chinese male patients with benign prostatic hyperplasia. Aging Male. 2017 Dec;20(4):241-249.
Prof. Dr. Emin ÖZBEK
WhatsApp
Cevap bırakın