Testis kanserleri çoğunlukla germ hücreli kanserlerdir. Bunlarda Seminom ve seminom dışı kanserler olmak üzere 2 ana gruba ayrılır. Seminom dışı kanserler : Embriyonal hücreli kanser, teratom, koriyokarsinom ve miks (birden fazla kanser çeşidinin bir arada olduğu grup) olmak üzere gruplara ayrılır. Germ hücreli testis kanserlerinde tanı, prognoz ve tedavi sonrası takipte hastalık hakkında bize fikir veren çok önemli tümör markırları (tümör belirteçleri) vardır. Bu markırlar normal kol damarından alınan kanda bakılırlar, ölçüm için hastanın aç kalmasına gerek yoktur, günün her saatinde alınabilirler, yiyecek ve içeceklerle etkileşmezler. Günlük pratikte bu amaçla sık kullanılan 3 tane testis tümörü markırı (testis kanseri belirteçleri) vardır:
- Alfa- fetoprotein (α-FP)
2 .Beta HCG (β-HCG, human chorionic gonadotropin)
- LDH (Laktik dehidrogenaz tip-1, LDH1)
Bunların dışında rutin klinikte fazla kullanılmayan 2 tane tümör markırı daha vardır. Bunlar:
- Plasental alkalen fosfataz (PLAP)
- Gama glutamil transpeptidaz (GGT)
Bu markırlar (α-FP, β-HCG, LDH1) germ hücreli testis kanserlerinde yükselmesine rağmen hepsinde yüzde yüz artmaz. Saf seminomlarda markırlar tamamen normal sınırlarda olabilir. Çok az oranda (%7) bu seminomlarda beta-HCG yüksek bulunabilir. Koriyokarsinom hastalarının hepsinde beta-HCG yükselir, koriyokarsinomlarda AFP yükselmez. Markırların normal değerleri laboratuvardan laboratuvara değişebilir. Koriyokarsinom hastalarında HCG çok yükselmesi prognozun da kötü olduğunu gösterir. Diğer kanserlerde değişik oranlarda bu markırlar artış gösterebilir. Markırların yüksekliği hastalığın yaygınlığı, yani metastaz yapma durumu ile ilişkilidir. Yani ne kadar tümör yaygınsa markırlar da o oranda yüksek çıkar. Bu bakımdan yeni testis kanseri evrelendirilmelerinde serumdaki tümör markırları da göz önüne alınmakta ve markırların yüksekliğine göre evreleme yapılmaktadır (SX,S0,S1,S2,S3). Buradaki evreleme testis tümörünün evrelendirilmesinde kullanılan TNM evresinin bir parçasıdır.
Testis kanserlerinin tanı ve takibinde kullanılan bu 3 markırın molekül ağırlıkları, yarılanma süreleri ve kanser tiplerine göre serumda artış oranları ve tümör evrelendirilmesinde kullanılmalarıyla ilgili bilgiler aşağıda daha rahat anlaşılabilmeleri amacıyla tablolar halinde verilmiştir.
Tablo 1: Markırların molekül ağırlığı ve yarılanma süreleri
Tümör markırları | Molekül ağırlığı (Dalton) | Yarılanma süreleri | Normal serum değerleri |
AFP | 70.000 | 4-6 gün | <40 micrograms/L |
β-HCG | 38.000 | 24 saat | <5 IU/L |
LDH | 134.000 | 24 saat | 1.5–3.2 microkat/L |
Tablo 2: Serum tümör markırlarının knser hücre tipine göre yükselme oranı
Kanserin tipi | β-HCG (human chorionic gopnadotropin) (%) | Alfa fetoprotein (α-FP) (%) |
Seminom | 7 | 0 |
Teratom | 25 | 38 |
Teratokarsinom | 57 | 64 |
Emnbriyonal karsinom | 60 | 70 |
Koriyokarsinoma | 100 | 0 |
Tablo 3: Serum tümör markırları seviyesine göre tümör evrelemesi
Evre | LDH | Beta HCG (miu/ml) | AFP (Alfa fetoprotein) (Ng/ml) |
SX | Değerlendirilemez | Değerlendirilemez | Değerlendirilemez |
S0 | Normal sınırlarda | Normal sınırlarda | Normal sınırlarda |
S1 | <1.5x N | <5000 | <1000 |
S2 | 1.5-10x N | 5000-50.000 | 1000-10.000 |
S3 | >10x N | >50.000 | >10.000 |
Referanslar
- Campbell-Walsh-Wein Urology, Twelfth Edition
- Smith’s General Urology, 19th Edition
- 3.TesticularCancer Biomarkers: A Role for Precision Medicine in Testicular Cancer.
Leão R, et al. Clin Genitourin Cancer. 2019.
4.The use of tumor markers in testis cancer in the United States: a potential quality issue. Gilbert SM, et al. Urol Oncol. 2008.
Prof. Dr. Emin ÖZBEK
Üroloji uzmanı
Cevap bırakın