Varikosel, testisin venlerinin (toplar damar) genişlemesidir, sıklıkla solda olur. En önemli olumsuz etkisi erklerde infertiliteye (kısırlık) neden olmasıdır. Varikoselle ilgili sık sorulan hastalıklardan birisi de bu hastalığın cinsel fonksiyonları olumsuz etkileyip etkilemeyeceğidir. Bu yazımda varikoselin cinsel ferforman üzerindekiolumsuz etkilerinden bahsedeceğim.

Eskiden varikoselin tedavisi için infertilite, sperm parametrelerinin bozulması ve ergenlik öncesi dönemde testislerde küçülme gibi kriterler esas alınırdı. Son yıllardaki çalışmalarda varikoselin sadece erkeklerde inferitliteye neden olmadığı, ayni zamanda cinsel fonksiyon bozukluklarına da yol açtığı gösterilmiştir. Varikoselin testislere olumsuz etkileri varikoselin derecesi ile ilişkilidir. Eğer varikosel ne kadar yüksek dereceli ise testis hasarı da o oranda fazla görülecektir. Varikosel fizik muayenede 3 dereceye (grade) ayrılır: Grade 1: Ayakta muayenede hastanın ıkınıp karın içi basıncını artırmasıyla tespit edilen varikosel, Grade 2: Ayakta yapılan elle muayenede genişlemiş venler görülür, Grade 3: Hasta ayakta iken genişlemiş venler gözle görülür.

Varikosel hastalığı uzun süreli ve yüksek dereceli ise zamanla testislerde küçülme meydana gelir. Bu küçülme grade 2 ve 3 varikoselli hastalarda daha sık görülür. Testisteki küçülme sonucu testis fonksiyonlarında bozulma ortaya çıkar. Varikoselde sadece sperm yapan hücreler olumsuz etkilenmez, ayni zamanda “Leydig hücresi” denen ve Testosteron yapan hücreler de zarar görür. Bunun sonucu olarak testislerden salgılanan ve testosteron (erkeklik hormonu) denen hormon seviyesinde düşüklük görülür. Testosteron düşüklüğüne “hipogonadizm” denir. Testosteron cinsel istek ve ereksiyonda önemli rol oynadığından eksikliğinde erkelerde cinsel fonksiyonlarda ciddi bozulmalar olur. Bu kişilerde “cinsel istek” azalır, çünkü testosteron cinsel istekle ilişkilidir. Literatürdeki çalışmalarda varikosele bağlı hipogponadizmin grade 2 ve 3, yani yüksek dereceli varikoselli hastalarda daha sık olduğu ve bu durumun varikosel ameliyatı ile düeldiği bildirilmiştir. Bu bakımdan özellikle belirgin (Grade 2 ve 3) varikoseli olanlar çocuk sahibi olsalar dahi cinsel fonksiyonları korumak için mutlaka ameliyat olmalıdırlar.

Özet olarak varikosel erkeklerde kısırlık dışında hipogonadizme (erkeklik hormonu, testosteron düşüklüğü) neden olacağından cinsel fonksiyonlar olumsuz etkilenecektir ve cerrahi sonrası testosteron seviyeleri normale döneceğinden bu hastalar çocuk sahibi olsalar dahi hipogonadizmi ve buna bağlı cinsel fonksiyon bozukluklarını engellemek için mutlaka ameliyat yapılmalıdır.

 Prof. Dr. Emin Özbek

 Üroloji Uzmanı

Referanslar

1. When is a varicocele repair indicated: the dilemma of hypogonadism and erectile dysfunction?Dabaja AA, Goldstein M.Asian J Androl. 2016;18(2):213-6.
2. Testosterone and Varicocele. Hayden RP, Tanrikut C.Urol Clin North Am. 2016 May;43(2):223-32. doi: 10.1016/j.ucl.2016.01.009
3. Varicoceleis associated with erectile dysfunction: a population-based case-control study. Keller JJ, Chen YK, Lin HC.J Sex Med. 2012;9(7):1745-52.
4. Varicoceleis associated with hypogonadism and impaired erectile function: a prospective comparative study. Ji B, Jin XB.Andrologia. 2017;49(6).